Uitgaven

35,38%
€ 76.334
x €1.000
35,38% Complete

Inkomsten

8,22%
€ -17.756
x €1.000
8,22% Complete

Saldo

14631,65%
€ 58.578
x €1.000

Beleidsveld 6 : Sociaal Domein

Uitgaven

35,38%
€ 76.334
x €1.000
35,38% Complete

Inkomsten

8,22%
€ -17.756
x €1.000
8,22% Complete

Saldo

14631,65%
€ 58.578
x €1.000

Wat houdt dit beleidsveld in?

Terug naar navigatie - Wat houdt dit beleidsveld in?

Algemene toelichting
Met de vaststelling van het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ onder de koers sociaal domein zijn er een aantal elementen veranderd die hun vertaling krijgen in deze begroting. De belangrijkste twee elementen zijn:
1.    Ambities en doelen.
2.    Herijking beleidsdocumenten.
De raad heeft in april 2024 vernieuwde ambities en doelen vastgesteld onder de koers sociaal domein. Deze ambities en doelen zijn vanaf dat moment leidend geworden en hanteren we sindsdien dus ook in de P&C documenten, waaronder de kadernota 2025 en deze begroting.
Daarnaast is er besloten welke beleidsdocumenten integraal onderdeel van de implementatie zouden worden en welke nog separaat naar de raad worden gebracht voor besluitvorming. Ook dat krijgt zijn vertaling in de P&C documenten, waaronder deze begroting. Dat betekent dat er het nodige is gewijzigd in deze tekst ten opzichte van de tekst van vorig jaar. 

Inhoudelijke toelichting beleidsveld
We willen dat alle inwoners van de gemeente Waalwijk (sociaal) veerkrachtig zijn. Er zit enorm veel kracht in de Waalwijkse samenleving. Als gemeente willen we daar met onze inzet gericht op bestaanszekerheid, publieke (mentale) gezondheid, gelijke kansen en zorg en veiligheid een actieve bijdrage aan leveren. Daarom hebben we gekozen voor  een nieuwe koers  – want ondanks al onze inspanningen van de afgelopen jaren neemt de zorgvraag van onze inwoners toe, worden problemen complexer en zijn er onvoldoende mensen om die zorg ook daadwerkelijk uit te voeren. Het moet anders, en dat kan ook: door nóg meer gebruik te maken van de kracht van onze inwoners, en door dingen anders te organiseren; slimmer, dichterbij en samen met onze professionele partners én onze inwoners.

Deze nieuwe koers is uitgewerkt in het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ 2024-2027. Daarmee geven we vorm aan de transformatie van het sociaal domein: we sluiten nóg beter aan bij de kracht van onze samenleving. We ontwikkelen met, voor en door inwoners voorzieningen en activiteiten, toegankelijk voor iedereen. En voor wie dat niet genoeg is, bieden we maatwerk: we blijven als gemeente de toegang tot jeugdhulp, Wmo en schuldhulpvelening.

Dit doen we zo dichtbij mogelijk. We werken vanuit het inwonersperspectief en daarvoor is burgerparticipatie en het versterken van de samenhang in buurten en wijken van belang. We ontwikkelen een integrale aanpak vanuit het sociaal domein. Daarvoor maken we gebruik van de tredestructuur, waarbij we trede 1, 2 en 3, de indicatievrije ondersteuning, zo stevig mogelijk neerzetten. Zorg met een indicatie (trede 4) wordt hierdoor steeds minder nodig. Zo houden we deze zorg ook in de toekomst beschikbaar voor mensen die dat nodig hebben.

Ambities en doelen Transformatie Sociaal Domein
Met de vaststelling van het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ zijn de volgende ambities en doelen vastgesteld:

Ambitie: We versterken de sociale veerkracht van onze inwoners en gemeenschappen/samenleving.
Doelen: 
- De sociale veerkracht van inwoners neemt toe vanaf het moment van de nulmeting in 2024. 
- De sociaal economische status van de aandachtswijken in Waalwijk is in 2026 toegenomen ten opzichte van de SES-WOA score van het CBS in 2021. 
- Inwoners nemen de regie in het versterken van de sociale veerkracht van de eigen leefomgeving.

Ambitie: We vergroten de impact die we maken voor onze inwoners en gemeenschappen.
Doelen:
- We kennen onze inwoners, buurten en wijken en we passen in gezamenlijkheid het aanbod continu aan op hun behoefte. 
- Er is continuïteit in de activiteiten voor alle inwoners en in de aanwezigheid van professionals in de wijken. 
- Onze sturing is gericht op het effect dat de inzet heeft voor onze inwoners.

Ambitie: De integrale inzet op preventie leidt tot beter passende ondersteuning en zorg.
Doelen:
- We hebben een dekkend ondersteuningsaanbod in de sociale basis en indicatievrije ondersteuning (trede 1, 2 en 3). 
- De ondersteuning die we bieden creëert zo min mogelijk afhankelijkheid van professionals. 
- Voor inwoners die enkel zorg kunnen ontvangen op basis van een indicatie en waar het gaat over een langdurige zorgvraag wordt actief gestuurd op inzet vanuit de Wlz.

De ambities staan min of meer vast en zorgen ervoor dat we koersvast zijn en blijven. We zijn er van overtuigd dat deze ambities bijdragen aan een gezond en gelukkig leven. De doelen dragen bij aan deze ambities. Deze zijn flexibeler. Op basis van monitoring kunnen we onze inzet bijstellen en indien daar aanleiding toe is, kunnen we ook onze doelen bijstellen. Dit is een continu proces, zodat we kunnen leren wat werkt en ruimte geven aan de kracht van de samenleving.  

Financiële vertaling
Voor een uitgebreide inhoudelijke uitwerking van de activiteiten waarvoor middelen zijn aangevraagd in deze begroting wordt verwezen naar de kadernota 2025 e.v. Het voorstel voor het sociaal domein daarin is direct na de vaststelling van het implementatieplan uitgewerkt. Hierin is de financiële vertaling van zowel het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ als van de reguliere taken uitgewerkt. We hebben integraal gekeken naar de opgaven waar we voor staan, landelijk, regionaal en lokaal. Daarbij hebben we onderzocht welke middelen beschikbaar zijn, of we middelen op een andere manier kunnen inzetten of dat er nieuwe middelen nodig waren. 
Dat heeft geresulteerd in een aanvraag voor het implementatieplan ‘Samen Redzaam’, het Wmo beleidsplan, de uitvoering van de maatregel om de armoedegrens te verhogen naar 130%, een beleidsadviseur Zorg en Veiligheid, uitbreiding van het team van wmo consulenten en structurele inzet van een 2e wijk GGZ’er. Deze activiteiten dragen bij aan de implementatie van de koers. 

Daarnaast worden er middelen aangevraagd voor een aantal reguliere taken, waaronder voor de kinderboerderij, mobiel cameratoezicht, beleidsmedewerker sportaccommodaties, etc. 

Tot slot is er gekeken naar manieren om de gevraagde middelen te dekken en toe te werken naar een 0-lijn/positief resultaat vanaf 2026 e.v., zoals gevraagd in punt 1 van de motie die is aangenomen bij de vaststelling van het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ (raadsvergadering 11-4-2024). Al deze elementen zijn in de kadernota 2025 e.v. inhoudelijk uitgewerkt en toegelicht.

Brede SPUK-regeling/Gezond en Actief Leven Akkoord
Medio 2023 is er voor de jaren 2023-2026 een SPUK (specifieke uitkering) verleend door het Rijk ten behoeve van het Gezond en Actief Leven Akkoord. Het strategisch plan van aanpak Waalwijk 2023-2026 is goedgekeurd door de VSG/VNG en het Rijk. 
 
Doel brede SPUK-regeling/Gezond en Actief Leven Akkoord
Landelijk zien we de zorgvraag steeds verder toenemen. Ook in Waalwijk is dat het geval. Door de toenemende vraag stijgen de zorgkosten steeds verder. Door steeds meer preventief te handelen willen we zorgen dat de zorgvraag afbuigt en uiteindelijk afneemt. Hierdoor blijft de zorg beschikbaar voor degenen die het echt nodig hebben. De stip op de horizon hierbij is een gezonde generatie in 2040 met weerbare, gezonde mensen die kunnen opgroeien, leven, werken en wonen in een gezonde leefomgeving, en waarin sprake is van een sterke sociale basis.
 
Financiering
De financiering van het GALA werkt middels de zogenaamde “brede SPUK regeling”. 
Dit is een specifieke  financiële regeling waarbij het Rijk jaarlijks middelen beschikbaar stelt aan gemeenten om de gezamenlijke doelstellingen te bereiken. Op basis van de door het rijk geformuleerde te behalen resultaten kunnen de middelen worden ingezet. Jaarlijks moet de besteding aan de hand van een SISA – verklaring worden verantwoord. 
In de gemeente Waalwijk is besloten om de inzet vanuit de brede SPUK GALA integraal mee te nemen in het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ en de preventieve inzet voor het realiseren van de sociale basis (trede 1 en 2) en indicatievrije ondersteuning (trede 3). 

Een aantal SPUK-regelingen lopen tot 2025 waardoor er in 2026 geen budget meer beschikbaar is voor: leefomgeving, mentale gezondheid, overgewicht en obesitas, alcoholproblematiek, één tegen eenzaamheid, kennis – en advies GGD en Regionale aanpak preventie. De budgetten voor de laatste twee onderdelen moeten verplicht worden doorbetaald aan de GGD Hart voor Brabant. 

 

Sociale veerkracht

Terug naar navigatie - Toelichting

We versterken de sociale veerkracht van de inwoners van en de gemeenschappen in Waalwijk. De activiteiten die zijn opgenomen onder doelstelling D25.610 dragen ook bij aan het realiseren van de andere geformuleerde doelstellingen bij het onderdeel sociale veerkracht. Daarom zijn bij de doelstellingen D25.611 en D25.612 geen specifieke activiteiten benoemd. 

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

D25.610 De sociale veerkracht van inwoners neemt toe vanaf het moment van de nulmeting in 2024

Terug naar navigatie - D25.610 De sociale veerkracht van inwoners neemt toe vanaf het moment van de nulmeting in 2024

Omschrijving (toelichting)

De sociale veerkracht van inwoners neemt toe vanaf het moment van de nulmeting in 2024. 

Activiteiten

D25.611 De sociaal economische status van de aandachtswijken in Waalwijk is in 2026 toegenomen ten opzichte van de SES-WOA 38 score van het CBS in 2021

Terug naar navigatie - D25.611 De sociaal economische status van de aandachtswijken in Waalwijk is in 2026 toegenomen ten opzichte van de SES-WOA 38 score van het CBS in 2021

Omschrijving (toelichting)

De sociaal economische status van de aandachtswijken in Waalwijk is in 2026 toegenomen ten opzichte van de SES-WOA 38 score van het CBS in 2021. 

Impact vergroten

Terug naar navigatie - Toelichting

We vergroten de impact die we maken voor onze inwoners en gemeenschappen. De activiteit die zijn opgenomen onder doelstelling D25.620, namelijk het ontwikkelen van een monitor, is ook de basis voor het realiseren van de andere geformuleerde doelstellingen bij het onderdeel impact vergroten. Daarom zijn bij de doelstellingen D25.621 en D25.622 geen specifieke activiteiten benoemd. 

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

D25.620 We kennen onze inwoners, buurten en wijken en we passen in gezamenlijkheid het aanbod continu aan op hun behoefte

Terug naar navigatie - D25.620 We kennen onze inwoners, buurten en wijken en we passen in gezamenlijkheid het aanbod continu aan op hun behoefte

Omschrijving (toelichting)

We kennen onze inwoners, buurten en wijken en we passen in gezamenlijkheid het aanbod continu aan op hun behoefte

Activiteiten

Integrale inzet op preventie

Terug naar navigatie - Toelichting

De integrale inzet op preventie leidt tot beter passende ondersteuning en zorg. De activiteiten die zijn opgenomen onder doelstelling D25.630 dragen ook bij aan het realiseren van de andere geformuleerde doelstellingen bij het onderdeel integrale inzet op preventie. Daarom zijn bij de doelstellingen D25.631 en D25.632 geen specifieke activiteiten benoemd. 

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

D25.630 We hebben een dekkend ondersteuningsaanbod in de sociale basis en indicatievrije ondersteuning (trede 1, 2 en 3)

Terug naar navigatie - D25.630 We hebben een dekkend ondersteuningsaanbod in de sociale basis en indicatievrije ondersteuning (trede 1, 2 en 3)

Omschrijving (toelichting)

Activiteiten

Wat mag het kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten?

De lasten en baten van het beleidsveld 6 Sociaal Domein worden hierna toegelicht, met daarbij:
- De cijfers uit de jaarrekening 2023, de gewijzigde begroting 2024 en de begroting 2025 van lasten en baten met mutaties reserves.
- Een overzicht van de in de begroting 2025 verwerkte voorstellen, grotendeels afkomstig uit de Kadernota 2025.
- Een toelichting op de verschillen tussen de gewijzigde begroting 2024 en de begroting 2025.

De toelichting op de voorstellen uit de Kadernota 2025 is terug te lezen in de begrotingsapp:
- Onontkoombaarheden in bijlage 1 .
- Nieuwe voorstellen domein 2 Mens en samenleving in bijlage 2.

Bedragen x €1.000

Voorstellen in begroting verwerkt

Terug naar navigatie - Voorstellen in begroting verwerkt

Vanuit de Kadernota 2025 zijn de volgende budgetaanpassingen bij dit beleidsveld in de begroting verwerkt.

In de Kadernota 2025 is voor de voorstellen KN25 O1.01 en O1.02 onderhoudskosten en verhoging voorziening vastgoed in totaal € 425.000 opgenomen. Echter bij het samenstellen van de begroting 2025 zijn die uitgesplitst naar de gebouwen waar de aanpassingen moeten gebeuren. De financiële effecten hiervan landen in meerdere beleidsvelden waar alle lasten van die gebouwen zitten (is dus versnipperd). Voor beleidsveld 6 gaat het om € 45.000 in 2025 en € 35.000 in de jaren erna.

Op het moment van het schrijven van de voorstel KN25 NV2/08 Wet gemeentelijke schuldhulpverlening was nog niet bekend dat er via de Meicirculaire 2024 ook extra middelen hiervoor beschikbaar zouden komen. Deze extra middelen zijn toegelicht in  raadsinformatiebrief 064-24 over de Meicirculaire 2024. Voor Waalwijk gaat het structureel vanaf 2024 gemiddeld om zo'n € 85.000 per jaar. Zoals door de portefeuillehouder in het kaderstellend debat is aangegeven, zou nog worden nagegaan in hoeverre het voorstel KN25 NV2.08 naar beneden kon worden bijgesteld. De effecten daarvan zijn in onderstaande tabel opgenomen. 

Niet in begroting 2025 verwerkt / recente ontwikkelingen jeugdhulp
Sinds de start van de inkoop in 2023 werken we het een lumpsum financiering voor segment 1, dit betreft de hoogspecialistische jeugdhulp.
Het budget voor 2024 is regionaal geraamd op 1.600 jeugdigen voor 2024. Op dit moment blijkt dat dit aantal te laag is ingeschat en is de verwachting dat het op zal lopen tot circa 2.000 jeugdigen voor de regio. Interventies zijn noodzakelijk om uitstroom te versnellen en instroom te verminderen. Hiervoor is een regionale taskforce ingericht.
Het huidige beeld is dat de afwijking van de begroting meer dan de afgesproken 5% norm van de deelbegroting jeugd zal zijn.
Er is echter nog geen overeenstemming over de exacte volumegroei en de bijbehorende kosten. De jaarlijkse last voor Waalwijk van € 6,3 miljoen voor segment 1 zal niet toereikend zijn.
Gesprekken over een mogelijke bijstelling van het budget zijn nog gaande. De omvang van het risico is nog niet te kwantificeren.

Toegekende budgetmutaties ( bedragen * € 1.000) 2025 2026 2027 2028
Onontkoombaarheden Kadernota 2025:
KN25 O1.01 / O1.02 Verhoging onderhoudskosten in exploitatie tbv klein en jaarlijks onderhoud en verhoging dotatie voorziening onderhoud 45 45 45 45
KN25 O2.02 Toezichthouder WMO en Jeugdwet 77 77 77 77
KN25 O2.03 Hogere bijdrage Baanbrekers begroting 2025 968 968 968 968
KN25 O4.01 Toevoegen jaarschijf 2028 algemene uitkering 0 0 0 18
KN25 O4.01 Toevoegen jaarschijf 2028 algemene uitkering 0 0 0 -176
Nieuwe voorstellen domein 2 Mens en samenleving
KN25 NV2.01 Implementatieplan samen redzaam (incidenteel) 1.650 432 200 0
KN25 NV2.01 Implementatieplan samen redzaam (structureel) 753 753 753 753
KN25 NV2.02 Implementatie WMO beleidsplan 135 240 0 0
KN25 NV2.02 Verhoging beleidsmatige armoedegrens naar 130% 295 469 469 469
KN25 NV2.05 Uitbreiding team Consulenten Wmo 347 174 0 0
KN25 NV2.08 Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening 82 82 82 82
KN25 NV2.09 Formatie Cluster Vrije Tijd 84 84 84 84
KN25 NV2.12 Verhoging subsidie kinderboerderij 50 50 50 50
KN25 NV2.20 Vervallen WMO ombuiging 130 130 130 130
KN25 NV2.21 Dekkingsmiddelen (SPUK / bestaande middelen) -1.046 -817 0 0
KN25 NV2.21 Stelpost hervormingsagenda Jeugd -1.400 -1.400 -1.400 -1.400
KN25 NV2.21 Structureel besparingspotentieel SD lokaal -694 -926 -1.157 -1.389
Totaal 1.476 361 301 -289
Waarvan aangepast in begroting 2025:
Deels ook al extra middelen via Meicirculaire 2024
KN25 NV2.08 Voorstel Kadernota 2025 verlaagd -26 -21 -21 -21
Verwerkt in begroting 2025 1.450 340 280 -310

Toelichting begroting 2025 t.o.v. gewijzigde begroting 2024

Terug naar navigatie - Toelichting begroting 2025 t.o.v. gewijzigde begroting 2024

De lasten zijn in 2025 ten opzichte van de gewijzigde begroting 2024 toegenomen met € 2.627.000.
Belangrijkste oorzaken zijn:
-  Minder lasten in de begroting 2025 ten opzichte van 2024 € 4.800.000 (incidentele middelen).
-  Extra lasten in 2025 van € 7.400.000.

Lasten
Minder lasten, ad €4.800.000, in de begroting van 2025 wordt veroorzaakt door in begrotingsjaar 2024 opgenomen incidentele middelen betreffende:

-  Budgetoverheveling uit 2023, conform besluitvorming bij jaarrekening 2023
-  Vanuit het gemeentefonds in de decembercirculaire 2023 toegekende Energietoeslag 
-  Verwerking nadeel verbonden partij Baanbrekers, onderdeel voorjaarsbericht 2023
-  Incidentele middelen voor de koers sociaal domein
-  Incidentele middelen uit de Kadernota 2025

Extra lasten in 2025: € 7.400.000:
-  Indexatie subsidies en salarislasten: € 1.800.000.
-  Extra lasten: € 2.200.000:
       o    € 2.000.000 voor de BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten), tegenover deze lasten staat een zelfde bedrag aan baten.
       o    € 200.000 voor GR Baanbrekers.
-  Onontkoombare voorstellen uit de Kadernota 2025: € 1.450.000.
-  Meicirculaire: € 2.000.000 (Zie RIB 064-24 Meicirculaire 2024 )
       o    Afboeking stelpost taakstelling jeugdzorg voor € 1.400.000,-.  Vanwege het schrappen van de taakstelling van het Rijk is € 1.554.000 toegevoegd aan het gemeentefonds. Wij hadden hier al rekening mee gehouden middels een stelpost die hiermee is afgeboekt. 
       o    Extra middelen vanuit de integratie-uitkering Participatie voor € 474.000.

Baten
De baten zijn in 2025 ten opzichte van  de gewijzigde begroting 2024 toegenomen met € 1.785.000.
Belangrijkste oorzaken zijn:

-  € 2.000.000 toename voor de BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten).
-  € 176.000 afname voor de compensatie toeslagen affaire.

Reserves
De stortingen / onttrekkingen reserves zijn in 2025 ten opzichte van  de gewijzigde begroting 2024  per saldo afgenomen met € 3.788.000:
Belangrijkste oorzaken zijn:

Onttrekkingen: € 4.118.000 (zie toelichting extra lasten in 2024 ten opzichte van 2025)
-  Zoals toegelicht bij de budgetoverheveling: € 900.000.
-  Energietoeslag decembercirculaire: € 400.000.
-  Incidentele middelen koers sociaal domein: € 1.500.000.
-  Kadernota: €925.000 (conform voorstel Kadernota onttrekking uit de algemene reserve).

Mutatie in de stortingen: € 330.000
-    Volledig uit de onttrekkingen die geraamd zijn in het kader van het coalitieakkoord 2022-2026.