Algemeen bij deze toelichting voor de begroting 2025 Waalwijk
De in het overzicht incidentele baten en lasten opgenomen posten worden één voor één toegelicht, behalve die van € 75.000 en lager; dit is zo ook opgenomen in artikel 5.3 van onze Financiële verordening 2023.
A. Budgettair neutrale incidentele lasten en baten
Mutaties Grondexploitatie
De lasten en baten grondexploitatie zijn bepaald door de jaarschijven 2025 - 2028 van de in de jaarrekening 2023 bijgestelde grondexploitaties op te tellen. Jaarlijks wordt gelijktijdig met het opstellen van de jaarrekening een Nota grondexploitatie opgesteld. Hierin wordt een financieel inzicht gegeven in de lopende en mogelijk ook toekomstige complexen binnen de grondexploitatie.
Incidentele lasten gedekt uit reserves
In de begroting zijn incidentele lasten opgenomen die gedekt worden uit (incidentele) bijdragen vanuit reserves. Het betreft posten die gedekt worden uit de algemene reserve, de beleidsreserve, de reserve grondexploitatie, de reserve onderwijshuisvesting (tijdelijke huisvesting), de reserve onderwijsachterstandsbeleid, de reserve Schoenenkwartier, de reserve Sociaal Domein, de reserve Duurzaamheid en de reserve Noodverblijfsituaties.
Incidentele lasten en baten SPUK (excl. deel implementatie sociaal domein)
Vanuit het rijk zijn Specifieke Uitkeringen (SPUK’s) voor 2025 en 2026 beschikbaar gesteld die voor een bepaald doel ingezet moeten worden. Het betreft als eerste de “Brede SPUK” (in totaal over 2 jaar: € 2.548.000), waarvan een deel wordt ingezet voor de implementatie van de Koers Sociaal Domein (“Samen redzaam”); zie onder programma 6 hierna. Daarnaast is in 2025 € 890.000 aan CDOKE-middelen (Capaciteit decentrale Overheden voor Klimaat en- Energiebeleid) beschikbaar gesteld.
B. Overige incidentele lasten en baten (met effect op structureel saldo)
Programma 0: Bestuur en ondersteuning
Lasten robuuste HR-capaciteit salarisadministratie
Een goede salarisadministratie is een basisvoorwaarde voor een goed functionerend ambtelijk apparaat. Deze kosten zijn te relateren aan de nakoming van wettelijke verplichtingen op grond van het Burgerlijk Wetboek (i.c. het arbeidsrecht), CAO en lokale regelingen. In 2022 is besloten om de salarisverwerking extern te organiseren. Dit onder gelijktijdige vervanging van de e-HRM-software. Inmiddels is geleken dat de aanbestede e-HRM-software niet voldoet aan het programma van eisen en stand der techniek. Er moet (wederom) worden overgeschakeld nar een nieuw pakket, hetgeen incidenteel tot extra lasten leidt van € 315.000 in 2025 en € 115.000 in 2026.
Baten algemene uitkering: eenmalige korting gemeentefonds 2025
In de Meicirculaire 2024 is de nieuwe financieringssystematiek (op basis van het BBP in plaats van “trap op trap af systematiek”) naar voren gehaald (van 1 juli 2027 naar 1 januari 2024). Het nadeel wat hierdoor voor gemeenten ontstaat wordt door het Rijk voor 2024 volledig gecompenseerd, en voor 2025 slechts voor de helft. Dit betekent dat gemeenten in 2025 eenmalig € 675 miljoen minder algemene uitkering ontvangen dan was voorzien in de laatste circulaire. Voor Waalwijk gaat het om een bedrag van € 1.808.000 in 2025. Deze eenmalige daling van het gemeentefonds in 2025 mag als incidenteel worden gezien. Gemeenten mogen de eenmalige daling aanmerken als negatieve incidentele baat.
Programma 5: Cultuur, recreatie en sport
Lasten recreatief project Westelijke Langstraat
In de Westelijke Langstraat gewerkt aan het beleefbaar maken van de natuur en de cultuurhistorie van het gebied. Onder meer met wandelingen, speciale routes en middels de slagkrachtprojecten is hier al een eerste aanzet voor gedaan. Daarnaast wordt er een pleisterplaats gerealiseerd om veilig te parkeren. Om dit gebied nog beleefbaarder te maken wordt eenmalig budget ingezet voor nog meer interactieve elementen, voor het opknappen van de Eendenkooi en om het mogelijk te maken dat men veilig kan oversteken. Hiervoor is een eenmalig budget van € 100.000 voor nodig.
Lasten project vergroenen Vredesplein
Het Vredesplein in Waalwijk wordt vergroend. Het verwijderen van de huidige (nog niet afgeschreven) verharding en meubilair kost € 221.000.
Programma 6: sociaal domein
Lasten en baten Implementatie Koers Sociaal Domein (“Samen redzaam”) / Wmo-beleidsplan
De implementatie van de koers sociaal domein is uitgewerkt in het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ 2024-2027. Met deze beweging beogen we de sociale basis te versterken, de samenredzaamheid te vergroten en ook de afhankelijkheid van hulpverleners en zorg te verkleinen zodat het sociaal domein in zijn geheel beheersbaar blijft, en de zorg toegankelijk voor die mensen die dat echt nodig hebben. Omdat we op trede 2 en 3 zo weinig beschikbaar hebben is hier echt een investering nodig. Voor de implementatie van de Koers met de implementatie van het Wmo-beleidsplan zijn incidenteel extra middelen nodig, met deels een financiering uit SPUK’s in 2025 en 2026.
Programma 8: Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing
Lasten en baten project vergunningverlening a.g.v. omgevingswet (actualisatie begroting 2023)
Uit een benchmarkonderzoek is gebleken dat onze huidige capaciteit onvoldoende is na invoering van de omgevingswet. Door parallel in te zetten op deregulering is de verwachting dat we op termijn (2026) weer afkunnen met de huidige capaciteit. Voor de jaren 2023 – 2025 wordt voor het project deregulering a.g.v. omgevingswet € 250.000 per jaar ingezet.
C. Mutaties structurele reserves
Bij beleidsveld 2 staat in deze primaire begroting 2025 nog een storting en onttrekking in de reserve onderhoud wegen van € 300.000 per jaar. Inmiddels heeft de raad op 17 september 2024 bij het beleidsplan onderhoud wegen besloten de reserve onderhoud wegen per 1 januari 2025 om te vormen tot voorziening (planmatig) onderhoud wegen. Daarmee komen de structurele stortingen en onttrekkingen in deze reserve in de begroting te vervallen.