Samenvatting

De jaarrekening 2024 sluit met een positief resultaat van € 7.755.000.

Ten opzichte van de begroting ná wijziging 2024 ( € 6.468.000 voordeel, ofwel begrotingsruimte) valt het resultaat afgerond € 1.300.000 hoger uit. Dit hogere resultaat kan op hoofdlijnen (per saldo) en op basis van een globale analyse als volgt worden verklaard:

Bovenstaande tabel kan nog wijzigen in de definitieve versie als diepgaandere analyses zijn gedaan.

*     Voordelig/nadelig 
**   Is het voordeel/nadeel incidenteel van aard of is het structureel, met doorwerking naar het volgende jaar

Zoals duidelijk wordt uit bovenstaande tabel bestaat het hogere resultaat van € 1.300.000 bij deze jaarrekening voornamelijk uit incidentele afwijkingen die een voordeliger resultaat hebben opgeleverd. Daar waar het  (gedeeltelijk) structurele afwijkingen betreft, worden deze in het Voorjaarsbebericht 2025, dan wel in de Kadernota gemeld. Het is belangrijk om op te merken dat, naast de budgetoverheveling, een groot deel van de afwijkingen bij het Najaarsbericht  2024 niet te voorzien waren en daarom ook niet beïnvloedbaar.

De structurele gevolgen van de begrotingsruimte van € 6.468.000 zijn uitgebreid gespecificeerd en toegelicht in de desbetreffende P&C-rapportages. Daarmee zijn ze direct structureel in de meerjarenbegroting verwerkt.   

Voor een verdere toelichting van bovenstaande posten verwijzen wij u naar de toelichtingen op de verschillende beleidsvelden.

Reservepositie
Onderstaande tabel geeft de standen van de belangrijkste reserves per 31-12-2024 weer, vóór resultaatbestemming:

Ontwikkeling belangrijkste financiële kengetallen
In het algemeen kunnen we stellen dat de financiële positie van de gemeente Waalwijk gezond is. Het weerstandsvermogen, het vermogen om onverwachte en substantiële kosten te dekken is in 2024 gedaald. De weerstandsratio was 2,7 in 2023 en is in 2024 2,4.  Dit is te karakteriseren als 'uitstekend'.
De solvabiliteitsratio nam in 2024 iets af. Hiermee wordt de verhouding tussen het eigen vermogen van onze gemeente en het totale vermogen bedoeld. Per eind 2023 bedroeg deze ratio namelijk 39,2%. Eind 2024 is dit  36,2%. De solvabiliteit was voor 2024 begroot op 33%, dus valt deze positiever uit. Het percentage van 36,2% wordt gekwalificeerd als een gezonde ratio.
De verhouding tussen de schuldenlast van onze gemeente ten opzichte van de eigen middelen (netto schuld-quote) laat een stijging zien ten opzichte van 2023.  Deze was  in 2023  76,6% en is in 2024 82,6%. Hoe lager de netto schuldquote hoe beter. Het percentage van 82,6% betekent een laag risico.
Gezien allerlei ontwikkelingen zijn de financiën voor veel gemeenten op dit moment zeer onstabiel. 

Eigen vermogen
De volgende grafiek geeft het verloop van het eigen vermogen van de afgelopen vijf jaar weer.

Grondexploitatie en facilitaire projecten
De Nota grondexploitatie 2025 is opgesteld om de raad inzicht te geven in de financiële en economische ontwikkelingen van de lopende dan wel toekomstige complexen binnen  de Gemeente Waalwijk.

Per 31 december 2024 zijn er geen veranderingen in de Bouwgronden In Exploitatie (BIE) te melden.
De volgende grondexploitaties zijn hiermee actief:
24    Landgoed Driessen, fase I
38    Afbouw Haven I t/m VI
39    Haven 8 West
40    Insteekhaven
41    Haven 8 Oost
50    Achter de Hoven
81    Waesgeerd-West
83    Waspik, De Rugt

Per 31 december 2024 zijn er wel veranderingen voor de faciliterende complexen te melden.
In 2023 zijn onderstaande complexen gesloten:
Winterdijk 11, Sprang Capelle
Vier Heultjes, perceel 402
Leiweg 1, Waspik
Engelseweg 8, Waspik

In 2024 zijn onderstaande complexen geopend:
Molenhoek
Gedempte Haven
Torenstraat 6
ETZ terrein
Engelseweg 8 (ook in 2024 gesloten)
Scharlo 26, Waspik

Daarnaast is een aantal gronden aangekocht ten behoeve van Haven 8 Oost. Dit wordt verantwoord als warme grond binnen de materiele vaste activa (MVA). Met name voor Haven 8 Oost afronding zijn percelen aangekocht, ook in 2024.

Conform de regelgeving vanuit BBV (Beheer, Begroting en Verantwoording) worden baten en lasten, en het daaruit vloeiende resultaat, toegerekend aan de periode waarin deze zijn gerealiseerd. Dit leidt ertoe dat over 2024 bij diverse winstgevende complexen winst is afgedragen of is teruggedraaid. Per saldo moest in 2024 € 99.745 winst worden teruggedraaid. Daarnaast was er sprake van het treffen van (aanvullende) voorzieningen. In totaal is er € 1.894.256 extra aan voorzieningen getroffen. 

Per 31 december 2023 bedraagt de stand van de reserve grondexploitatie € 5.000.000. De reserve grondexploitatie is door de raad gemaximeerd op € 5.000.000, het meerdere wordt gestort in de Algemene Reserve, bij een tekort wordt hieruit aangevuld. 
De stortingen worden gevormd door de winstnemingen binnen de complexen. De onttrekkingen betreffen de (aanvullend) getroffen verliesvoorzieningen, de verschuldigde vennootschapsbelasting en de door het college vrijgegeven werkbudgetten. Het saldo van de reserve grondexploitatie is na deze stortingen en onttrekkingen ca. € 2.772.819. Met het vaststellen van de jaarstukken zal een afzonderlijk beslispunt worden voorgelegd om het tekort van € 2.227.180 uit de algemene reserve te onttrekken, zodat de stand van de reserve per 31-12-2024 € 5.000.000 bedraagt. Dit bedrag is benodigd om de risico’s binnen de grondportefeuille op te vangen.

Bestemming resultaat
Het resultaat over het boekjaar is separaat op de balans opgenomen. Volgens de voorschriften moet de gemeenteraad direct ná de vaststelling van de jaarrekening een bestemming geven aan dit saldo. Hiervoor zal aan de raad een afzonderlijk voorstel worden voorgelegd. Op grond van het besluit van de raad zal allereerst de algemene reserve aangevuld moeten worden met het bedrag dat daaraan in 2025 is onttrokken om in 2024 niet-bestede budgetten te kunnen overhevelen naar 2025. Dit is een totaalbedrag van € 1.544.000.
Naast deze budgetoverheveling uit het Najaarsbericht 2024, moet er conform de decembercirculaire 2024 in verband met specifieke bestemming in 2025 voor de pilot Samenwerken Sociaal en Veiligheidsdomein € 165.000 als budget beschikbaar worden gesteld  in 2025.  Ook wordt voorgesteld een bedrag van € 152.000 (€ 44.000 ten behoeve van de nieuwe taak vanuit de spreidingswet en € 108.000 ten behoeve van de extra zorgkosten ontheemden) te storten in de bestemmingsreserve  integratie en huisvesting noodverblijfsituaties.  Daarnaast wordt ook voorgesteld het voordeel binnen de exploitatie  ICT van  € 74.000 te storten in de egalisatiereserve ICT. Er resteert van het jaarrekeningresultaat dan nog een bedrag van € 5.820.000 om toe te voegen aan de Algemene reserve.

In het jaarverslag, onderdeel toelichtingen per beleidsveld 2024, zijn de belangrijkste cijfermatige verschillen ten opzichte van de begroting geanalyseerd en toegelicht. Om de analyse van de afwijkingen op hoofdlijnen te houden, is gekozen voor een drempel van  € 75.000 als ondergrens voor het toelichten van de verschillen, tenzij het relevant is om kleinere afwijkingen te vermelden.