Analyse begrotingsafwijkingen

Bij overschrijdingen is mogelijk sprake van onrechtmatige uitgaven, als de gerealiseerde lasten hoger zijn dan de geraamde bedragen ná wijziging. De overschrijding kan namelijk in strijd zijn met het budgetrecht van de gemeenteraad, zoals geregeld in de Gemeentewet. Voor de afsluitende oordeelsvorming is van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door de gemeenteraad geformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door aan de lasten gerelateerde hogere inkomsten. Het bepalen welke begrotingsoverschrijdingen al dan niet verwijtbaar zijn, is voorbehouden aan de raad. 

Hieronder is een aantal overzichten opgenomen:
- Een overzicht dat per beleidsveld de afwijking, ofwel de over- en onderschrijdingen ten opzichte van de begroting weergeeft, exclusief de mutaties reserves;
- Overzichten van de beleidsvelden 0, 1 en 5 waarbij de werkelijke lasten groter zijn dan de begrote lasten, exclusief mutaties reserves. 

Bedragen x € 1.000

Een extra storting in de voorziening APPA van € 390.000 heeft tot een overschrijding geleid. 

Per saldo is er in 2024  minder doorbelast aan de grondexploitatie en kredieten. Dit geeft een nadeel voor de exploitatie € 145.000 op 020 overhead. Doorbelastingen kunnen bij de jaarrekening afwijken van de begroting op grond van het werkelijk aantal uren.

Hoewel we werkgeversverplichtingen WW en WGA begroot hebben, zijn deze voor € 129.000 op 023 algemene personeelskosten hoger uitgekomen. Dit komt doordat medewerkers met een tijdelijk contract, niet meteen na het beëindigen van het dienstverband een nieuwe baan gevonden hebben (dus recht op WW) en doordat meer medewerkers vanwege ziekte arbeidsongeschikt zijn bevonden (dan hogere kosten WGA). 

De overschrijding van het afdelingsbudget 028 financiën wordt veroorzaakt door enerzijds onverwachts extra loonkosten als gevolg van een ontslag en anderzijds doordat er een aantal inhuurkrachten aan het eind van het jaar onverwacht meer uren hebben moeten maken dan vooraf geprognosticeerd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door extra werkzaamheden als gevolg van de ombuigingen en de organisatieontwikkeling.
Na de perikelen rondom de implementatie van HR-software in 2022/2023 is noodgedwongen (opnieuw) voor een nieuwe software gekozen, die eind 2024 in krap 5 maanden tijd is geïmplementeerd, naast de reguliere HR-taken. Daarnaast is een HR-adviseur vanwege ziekte langdurig uitgevallen. Deze oorzaken leiden samen tot extra inhuur van € 133.000. 
Zoals in de paragraaf 5. Bedrijfsvoering is aangegeven, zitten elders in de begroting dekkingsmiddelen voor beide overschrijdingen.

De afwijking aan de lastenkant van het product OZB is mede veroorzaakt door de gemaakte proceskosten aan No Cure No Pay-bureaus, als gevolg van gegronde bezwaren op WOZ waardes, daarnaast zijn de kosten voor de printingservice hoger uitgevallen. 

De hogere lasten erfpachtgronden hebben betrekking op het afboeken van de boekwaarde in verband met de verkoop van een eerder in erfpacht uitgegeven perceel. Per saldo is er sprake van een positief resultaat van ongeveer € 0,2 miljoen.

Voor diverse percelen en panden zijn hogere lasten verantwoord met name door hogere doorbelaste salariskosten en externe advieskosten in verband met grondtransacties. Daarnaast zijn hogere opbrengsten verantwoord in verband met nieuwe contracten voor huur en pacht en hebben er enkele grondverkopen plaatsgevonden, waarmee in de begroting geen rekening is gehouden. Verder is sprake van een nadelig saldo van € 250.000 veroorzaakt door de verkoop van een pand. In het Voorjaarsbericht 2021 was hiermee rekening gehouden als onderdeel van een mutatie in verband met de verkoop van verschillende panden en percelen. De werkelijke transactie heeft echter pas in 2024 plaatsgevonden.

Bij de jaarrekening 2024 is een herberekening gemaakt van het renteomslagpercentage van 1,5% naar 1,25%. Dit zorgt voor een nadeel op product 912 rente van € 556.000. Bij het Najaarsbericht was deze aanpassing niet nodig omdat toen de inschatting is gemaakt dat we binnen de 25% afwijking zouden blijven. Om te voldoen aan de 25% maximale afwijking die staat genoemd in de notitie rente is de herberekening bij de jaarrekening doorgevoerd. Per saldo is de herberekening neutraal omdat dit zorgt voor lagere rentelasten op diverse producten op andere beleidsvelden.

Een aantal van de bovengenoemde overschrijdingen worden als rechtmatig aangemerkt omdat er rechtstreekse inkomsten tegenover staan. De andere overschrijdingen worden als acceptabel aangemerkt omdat deze allemaal passen binnen het gestelde beleid óf verplicht zijn op grond van het BBV (notitie rente).

De afwijking op product 101 brandweer en rampenbestrijding wordt veroorzaakt door hogere lasten voor onderhoudscontracten inzake werkbouwtuigkundige & elektrotechnische installaties. Dit onderhoud mitigeert diverse risico's en derhalve passen deze contracten binnen het beleid inzake brandveiligheid. 

De afwijking van € 160.000 op product 504 wordt veroorzaakt door een overschrijding op de OOR-bestekken, vanwege prijsstijgingen en areaaluitbreiding. Over het budgettekort op OOR-West is de gemeenteraad op 9 oktober 2024 middels Raadsinformatiebrief 092-24 geïnformeerd. Daarmee wordt deze overschrijding als acceptabel aangemerkt, de raad is immers tijdig geïnformeerd.