Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Beeldkwaliteit

Wat willen we bereiken?
Om een uniforme kwaliteitsstandaard te hanteren, is op basis van de landelijke richtlijnen van de Kwaliteitscatalogus een beeldbestek opgesteld. Door middel van afbeeldingen en tekst wordt aangegeven aan welke standaarden de openbare ruimte dient te voldoen.

Wat gaan we ervoor doen?
De kwaliteitseisen verschillen per gebied. In algemene zin kan worden gezegd dat voor het centrum en de gemeentelijke begraafplaatsen wordt gestreefd naar kwaliteitsniveau A. Voor alle andere plaatsen ligt de eis bij niveau B. Een kaart laat zien waar welke kwaliteitseisen worden gesteld. Er wordt niet gestreefd naar A+ kwaliteit; dat is amper haalbaar en de kosten lopen snel op.

Duurzaamheid

Wat willen we bereiken?
Duurzaamheid moet steeds meer een vooraanstaande positie in beheer krijgen. Maar wat is duurzaam? Dat is verschillend voor alle beheerdisciplines. We gaan uit van de integrale visie op duurzaamheid, zoals beschreven in het Integraal Beheerplan. Per discipline wordt dat nader uitgewerkt.

Wat gaan we ervoor doen?
Vanuit wetgeving en (landelijke/Europese) richtlijnen is er al een aantal doelstellingen opgelegd. De meerderheid van de beheerders van de gemeente Waalwijk wil verder gaan dan deze doelstellingen. Voor een aantal beheerdisciplines zijn de doelen echter al erg ambitieus en is er (nog) geen streven om ze te overschrijden.
We focussen met name op:

Duurzamer versus duurzaam
Het uiteindelijke doel van een duurzaam Waalwijk is om de ecologische staat van de aarde zo min mogelijk te verstoren en de klimaatverandering tegen te gaan. Een oplossing is niet pas duurzaam als het behalen van dit doel ermee volledig wordt verzekerd. Liever mene we nu al kleinere stappen, dan dat er lang wordt gewacht op de meest duurzame oplossing.

Duurzaamheid is een investering
Vaak wordt om financiële redenen gekozen vanuit een voornamelijk technisch duurzaam oogpunt; hoe langer iets kan blijven staan des te minder er hoeft te worden besteed aan vervangingen. Ecologische duurzaamheid wordt vaak gedacht de duurdere optie te zijn, ondanks dat de incidentele lasten vaak wel afnemen. Duurzamer beheren vereist om die reden een cultuurverandering, waarbij duurzaamheid wordt gezien als een investering in de toekomst. Daarbij horen ook: duurzaam aanbesteden en meer initiatief nemen en lef tonen.

Wat hebben we in 2023 gedaan?
Op basis van de Visie Duurzaam Waalwijk 2030 hebben we uitvoering gegeven aan de Klimaatbestendig Waalwijk Uitvoeringsagenda 2023 en het Uitvoeringsprogramma Duurzaam Waalwijk 2020-2023.

Het Integraal Waterplan Waalwijk (IWW) 2021-2024 is de opvolger van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2016-2020. Het omvat de beleidsvoornemens en maatregelen voor het Waalwijkse rioolstelsel. Ook het oppervlaktewater maakt deel uit van dit beleidsplan.

Wat willen we bereiken?
Het klimaat verandert en leidt tot extremere buien. Stedelijk waterbeheer speelt hierbij een belangrijke rol, waarbij riolering en oppervlaktewater steeds meer verweven raken. Wij willen dat onze gemeente zich doelmatig ontwikkelt tot een klimaatbestendige stad. Dat is vastgelegd in de doelstelling: ‘In 2043 is de gemeente Waalwijk klimaatneutraal en de gebouwde omgeving zo goed mogelijk waterrobuust en klimaatbestendig ingericht.’

Bij de uitvoering dient de gemeente zich te houden aan de wettelijke kaders en beleidslijnen. Het speelveld is echter ruimer dan alleen de wet. De groenvoorzieningen spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol. Op locaties waar de (openbare) ruimte opnieuw wordt ingericht, zorgen we voor een brede integrale afstemming, om die inrichting optimaal te laten functioneren. Die brede afstemming wil niet zeggen dat alles mogelijk is, maar wel dat we overwogen keuzes maken.

Wat gaan we ervoor doen?
Onze focus ligt op het waterrobuust en klimaatbestendig handelen bij het (her)ontwikkelen van onze gebouwde omgeving. We nemen de nu volgende speerpunten uit het IWW mee in onze ruimtelijke plannen en zorgen vanuit het principe ‘de vervuiler betaalt’ voor de noodzakelijke middelen.

Speerpunt stedelijk afvalwater
De gemeente Waalwijk streeft naar reductie van de hoeveelheid afvalwater. We willen regenwater zoveel mogelijk afkoppelen van het riool voor vuilwater. Daarmee beschermen wij onze omgeving tegen overstorten uit het riool, bij zware neerslag.

Speerpunt hemelwater
Iedere perceeleigenaar is in beginsel verantwoordelijk voor verwerken van het hemelwater dat op het perceel valt. Ook op dit gebied zoeken wij vroegtijdig samenwerking, voor een goede afstemming en efficiënt werken.

Speerpunt grondwater
Een gezond grondwaterbeleid draagt bij aan een betere leefomgeving. In perioden van droogte, maar ook bij veel regenval, speelt het grondwater een fundamentele rol. Ook hier is een vroegtijdige en integrale afstemming essentieel.

Speerpunt oppervlaktewater
Oppervlakte water is onlosmakelijk verbonden met het functioneren van ons gehele watersysteem, maar ook met ons welzijn en met natuurontwikkeling. Het waterschap is hier onze belangrijkste partner. Op basis van onderzoek kunnen we samen de juiste keuzes maken.

Wat hebben we in 2023 gedaan?
Wij gaven uitvoering aan het IWW 2021-2024 en lieten regelmatig onderzoek doen. Het IWW levert een significante input voor het IUP, zodat diverse projecten klimaatbestendig opgepakt en uitgevoerd worden. We kijken onder meer naar:
-     Klimaatverandering (toename neerslag, hitte, droogte)
-     Toenemende verharding;
-     Veranderende wet- en regelgeving;
-     Groeiende betrokkenheid van burgers en bedrijven.

De onderzoeken geven inzicht in de verdere vormgeving van ons watersysteem en bij het prioriteren van de diverse maatregelen. Het gaat hierbij zowel om eenmalig onderzoek (om één specifiek onderwerp te verkennen) als om regelmatig terugkerende onderzoeken, zoals de rioolinspecties.

In 2023 zijn we gestart met het opstellen van het IWW 2025-2027. Deze krijgt (eenmalig) een looptijd van 3 jaar in plaats van de gebruikelijke 4 jaar. Het IWW geeft richting aan het IUP. Het is daarom belangrijk dat het IWW is vastgesteld, voordat het IUP wordt opgesteld.

Wat willen we bereiken?
Artikel 16 van de Wegenwet bepaalt dat de wegbeheerder de wegen in goede staat moet houden en verantwoord beheren. De gemeenteraad van Waalwijk heeft hiervoor het plan Beeldkwaliteit Onderhoud Wegen vastgesteld. Daarin is vastgelegd dat de wegen moeten voldoen aan de classificatie ‘minimaal veilig’. Dit willen we bereiken inzet van zo min mogelijk financiële middelen en met zo min mogelijk maatschappelijke overlast.
In 2024 wordt een nieuw Beleidsplan Onderhoud Wegen aan de raad gepresenteerd.

Wat gaan we ervoor doen?
Uitvoering geven aan het Integraal Uitvoeringsprogramma (IUP). Dit uitvoeringsprogramma is opgezet om te komen tot zoveel mogelijk gecombineerd integraal beleid op het gebied van onderhoud. De ‘kandidatenlijst van projecten’ heeft vooral een technische oorsprong. De prioritering wordt vervolgens mede bepaald door onze beleidsdoelen.
Ook zullen wij in 2024 het klein en groot onderhoud uitvoeren, om te blijven voldoen aan de classificatie ‘minimaal veilig’.

Wat hebben we in 2023 gedaan?
Uitvoering gegeven aan de uitvoeringsprojecten uit het Integraal Uitvoeringsprogramma (IUP 2020-2024). Daarnaast zijn we in 2023 gestart met het opstellen van een nieuw IUP 2025-2028.

Wat willen we bereiken?

We willen naar een klimaatbestendig Waalwijk en daarvoor zal ook de gemeente Waalwijk groener moeten worden. Het groen in de openbare ruimte staat echter onder druk door de hoge parkeerdruk, de benodigde ruimte voor kabels en leidingen en de besparingen op het groenonderhoud. De hoeveelheid en de kwaliteit van het groen in de woonstraten is afgenomen.

Wat gaan we ervoor doen?

We kiezen daarvoor twee invalshoeken: Duurzaam Groen, en Groen met identiteit (coalitieprogramma 2022-2026).
Bij 'Duurzaam Groen' ligt de focus op meer ruimte voor klimaatadaptatie en biodiversiteit, de kwaliteit van de groenblauwe openbare ruimte en een klimaatbestendig en waterrobuust landschap. Bij 'Groen met Identiteit' ligt de focus op het behoud van het landelijke en dorpse karakter van de kernen Sprang-Capelle en Waspik en het stedelijk karakter van de binnenstad van Waalwijk. Daarnaast het maken van groene speel- en ontmoetingsplekken en pleinen in elke wijk.
Diverse beleidsvisies, waaronder de beleidsvisie Groen leeft! (2017), het Groen-structuurplan en het bomenbeleid Bomen laten leven! zijn hierin leidend. Aangevuld met Beleidsregel bomen 2024, het aanwijzingsbesluit kapvergunningsplicht bomen particulier eigendom (2019), de Bermbeheervisie Waalwijk, het Maaibeheerplan (2019) en de Richtlijn groenbeleidsvisie (2022). De komende jaren willen we de kwantiteit en de kwaliteit van het groen in onze gemeente optimaliseren.

Wat hebben we in 2023 gedaan?

Voor meer Duurzaam Groen maaiden we in 2023 meer brede bermen ecologisch. Ook in de niet-ecologisch gemaaide bermen laten we wel stukken vegetatie ongemaaid, voor het insectenleven. In het IUP zijn beheeradviezen meegegeven voor een meer natuurlijke inrichting en ecologisch beheer. Binnen de integrale onderhoudsbestekken (OOR) hebben we twee kansen voor Duurzaam Groen benoemd: 1. Natuurlijk afval laten we vaker liggen in plantsoenen. 2. Heesters en hagen worden niet gesnoeid op het moment dat zij in bloei staan.
Voor Groen met identiteit zijn in 2023 verschillende verouderde plantsoenen, vaak op verzoek van inwoners, gereconstrueerd. Een grootschalig voorbeeld is de reconstructie van de daktuin op de ondergrondse parkeergarage Sint Jansplein, waarbij verpieterende grassen door bloemrijke prairiebeplanting zijn vervangen.
Om de buitenruimte veilig te houden is in 2023 een inhaalslag gemaakt met het verhelpen van wortelopdruk in verharding, veroorzaakt door boomwortels. Op de gemeentelijke begraafplaatsen is een inhaalslag gemaakt in het ruimen van vervallen graven. Waspik, Sprang-Capelle en Landgoed Driessen zijn opnieuw buiten geïnventariseerd, om onze beheerkaart kloppend te maken. Voor het Wandelpark Waalwijk zijn we begonnen met het opstellen van een toekomst- en beheervisie.
Uiteraard monitoren we de OOR-bestekken, controleren we onze bomen op veiligheid en voeren we jaarlijks een veelvoud aan regiewerkzaamheden uit, waaronder groot onderhoud aan bomen en bosplantsoen.

Juni 2019 is de Keuzenotitie Beleidsplan 2019-2023 door de gemeenteraad aangenomen. Daarin staat dat we streven naar duurzame en betrouwbare openbare verlichting, waarbij de inwoner zich veilig voelt in het openbare gebied. Om dat te bereiken blijven we investeren in duurzame en betrouwbare openbare verlichting, op tijdstippen dat het echt nodig is. De benodigde verlichtingskwaliteit willen we realiseren tegen economisch en maatschappelijk verantwoorde kosten.

Wat willen we bereiken?
De openbare verlichting (OVL) betreft het geheel aan masten, armaturen, lampen, kabels en regelapparatuur om openbaar toegankelijk gebied te verlichting. Het doel van OVL is om de openbare ruimte zo goed mogelijk te laten functioneren bij duisternis. Hierbij wordt de focus gelegd op drie pijlers:
•    Leefbaarheid. Mensen voelen zich prettig in de openbare ruimte en er is een sfeer waardoor zij in de ruimte willen zijn.
•    Sociale veiligheid. De ruimte kan veilig worden gehouden en bedreigingen worden op tijd ingeschat. Er is de mogelijkheid om, wanneer nodig, tijdig en correct te kunnen helpen.
•    Verkeersveiligheid. Weggebruikers kunnen zich veilig met de maximaal toegestane snelheid verplaatsen over de weg. Medeweggebruikers, obstakels en oneffenheden in het wegdek en het verloop van de weg kunnen goed worden waargenomen.

De gemeente Waalwijk heeft zich geconformeerd aan het landelijk Energieakkoord. Duurzaamheid is een kernonderwerp in de Keuzenotitie Beleidsplan 2019-2023. Meer dan 60% van de openbare verlichting (ca. 13.500 stuks) is inmiddels voorzien van duurzame LED-verlichting. In 2030 moet de totale energiebesparing 50% zijn. Omdat te bereiken wordt de openbare verlichting ingesteld met een dimregime dat in de nacht tot 50% dimt. Dit leverde al eerder op het jaarverbruik een extra 28% besparing op. Door diverse technische ontwikkelingen is het aannemelijk dat het doel van 50% energiebesparing in 2030 ruimschoots zal worden bereikt.

Wat gaan we er voor doen?
In 2023 gaan we verder met het energiezuiniger maken van de openbare verlichting, zonder de publieke doelstellingen uit het oog te verliezen. We geven daarbij uitvoering aan het beleidsplan Openbare Verlichting en het Integraal Uitvoeringsprogramma (IUP). Daarnaast willen we pilotprojecten realiseren om ervaringen op te doen met het concept Smart City. Lichtmasten zullen een belangrijk onderdeel zijn van het Smart City technische ecosysteem. Deze worden uitgerust met oplaadpunten, camera’s, sensoren (aanwezigheidssensoren, luchtkwaliteit etc.) en communicatieapparatuur. Dan hebben we het over Smart Lighting, zoals ook beschreven in het door de raad gekozen scenario, het OVL Scenario 4.
Hierin wordt ervan uitgegaan dat maatregelen worden uitgevoerd om gericht energie te besparen. Dat is nodig om de landelijke doelstellingen uit het Energieakkoord te behalen.

Wat hebben we in 2023 gedaan?

Eind 2023 is bijna 60% van de openbare verlichting voorzien van duurzame LED-lampen. De openbare verlichting voor Waalwijk is ingesteld met een dimregime dat in de nacht tot 50% dimt. Dit levert op het jaarverbruik een extra besparing van 28% op. Op enkele locaties is de openbare verlichting voorzien van een nog zuiniger dimregime (34% besparing). De genoemde besparingen zijn naar verwachting.
In 2023 zijn er nieuwe armaturen geplaatst op de Westelijke Niedijk. Deze zijn voorzien van 2 lichtkleuren (amber en wit) i.v.m. de aldaar aanwezige dassen. Als er geen detectie is, brandt de verlichting sterk gedimd in amberkleur. Bij detectie van voetgangers en fietsers gaan de lampen feller en witter branden.
Op de Nederveenweg in Sprang-Capelle komt binnenkort nieuwe LED-verlichting in amberkleur, omdat dit gebied aansluit op het Natura 2000-gebied.
Op basis van het huidige ombouwtempo en beschikbare budget (ca. 1000 armaturen per jaar) zullen voor 2030 alle armaturen voorzien zijn van LED.
Vanuit het oude beleidsplan staan er nog de nodige kredieten open. Wegens wisselingen in beheer is hier niet optimaal gebruik van gemaakt. Ook heeft de coronaperiode hierop een nadelige invloed gehad. In 2024 worden in de wijk Binnenbijster in Waspik alle lichtmasten vervangen. Hiervoor worden deze kredieten gedeeltelijk gebruikt. Wegens uitfasering van de fluorescentie (PL, TL) lampen zullen we dit jaar nog bekijken of we een vervangingsronde op kunnen starten vanuit deze kredieten.
We zijn inmiddels ook gestart met de voorbereidingen voor het opstellen van het Beleidsplan OVL 2024-2028. Looptijd en inhoud worden hierbij nog nader bepaald, alsmede een eventueel voorafgaande keuzenotitie.

Uiteraard werd in 2023 ook klein en groot onderhoud uitgevoerd, om een betrouwbare installatie in stand te houden.

Wat willen we bereiken?
Het beheer van parkeerplaatsen houdt in, dat mensen kunnen betalen op parkeerterreinen en langs straten waar betaald parkeren is ingevoerd. We zorgen ervoor dat betaalautomaten en slagbomen zich in goed werkende staat bevinden. Ook het beheren van contracten omtrent smart parking hoort bij parkeerbeheer. Het uitgangspunt is het garanderen van voldoende parkeerplaatsen.

Parkeerbeheer wil verder inspelen op de digitalisering, om uiteindelijk de parkeertickets uit te faseren. Digitalisering biedt tevens efficiëntere gebruiksmogelijkheden voor de beschikbare parkeertijden voor bezoeken. Ook is er het doel om betalingen via de mobiele telefoon te bevorderen. Dat zou de noodzaak van apparatuur in de openbare ruimte verminderen.

Wat gaan we ervoor doen?
Wij richten ons met parkeerbeheer op het beperkt inzetten van grondstoffen. Zo worden plastic abonnementspassen verruild voor kentekenherkenning en (geplastificeerde) vergunningkaarten vervangen door digitaal parkeerrecht. Het aantal parkeerautomaten op straat zal worden terugbracht van 40 naar maximaal 22 stuks. Het gebruik van hardware (de automaten) zal verminderen ten gunste van software (mobiele parkeerapplicaties). Dat betekent ook minder fysiek onderhoud en materiaalgebruik. Ook het stroomgebruik wordt op deze wijze verminderd, zij het dat het verbruik al beperkt is.

Wat hebben we in 2023 gedaan?
2023 was het eerste volledige jaar van samenwerking met InPublic voor het operationeel parkeerbeheer. Dit jaar is benut om het grote aantal uitzonderingen op de bestaande regels te saneren. Dat hebben we gedaan door eerst het vereenvoudigen en synchroniseren van de regelgeving, met het vaststellen van nieuwe verordeningen door de gemeenteraad. Daarna zijn de uitzonderingen in lijn gebracht met de nieuwe regels. Eind 2023 resteert een beperkt aantal maatwerkoplossingen.

De uitvoering van het operationeel parkeerbeheer is in het algemeen conform de gestelde eisen uitgevoerd en heeft (beter dan) verwachte prestaties opgeleverd. Uitzondering hierop vormt de handhaving op de Promenade, waarvoor langere tijd geen geschikte functionaris beschikbaar was. Inmiddels is dit wel weer het geval en wordt gehandhaafd volgens de afspraken. In 2024 volgt een voorstel voor het structureel verbeteren van deze handhaving door de inzet van kentekenherkenningscamera’s. InPublic heeft wel veel meer inzet dan verwacht moeten leveren voor de instandhouding van de parkeersystemen op De Els-Zuid en Unnaplein. Beide systemen hebben niet altijd goed gefunctioneerd. Voor 2024 zoeken we naar structurele verbeteringen voor dit functioneren.

Wat willen we bereiken?
De gemeente heeft een regisseursrol in het beheer van het onder- en bovengrondse netwerk van kabels en leidingen in de gemeente. De AVOI (Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur van de gemeente Waalwijk) bevat een aantal speerpunten voor het operationeel houden van de netwerken met zoveel mogelijk afstemming en zo min mogelijk overlast.

Wat gaan we ervoor doen?

Kabels & leidingen
Duurzaamheid heeft bij kabels en leidingen te maken met de veranderingen in het gebruik van energie voor het verwarmen van woonhuizen. Het kan uiteindelijk voorkomen dat er door deze wijzigingen andere netten moeten worden aangelegd. Hierbij kan een probleem zijn dat er gebrek is aan ruimte om een (warmte)net aan te leggen.

Wij inventariseren waar in de gemeente welke maatregelen wenselijk en mogelijk zijn. Bij de verkoop van gronden wordt vroegtijdig rekening worden gehouden met alle kabels en leidingen die nodig zijn om te kunnen voldoen aan het duurzaamheidsplan. Voorbeelden zijn een hoog verbruik op een evenementenkast of het onregelmatige verbruik van het openluchtzwembad. Wekelijks worden naar de beheerders van de zwembaden en sporthallen overzichten met het verbruik verstuurd, zodat zij kunnen bijsturen, als het verbruik onverwacht hoog uitvalt.

Installatie Verantwoordelijkheid
Op het gebruik van en het werken met elektrische installaties is de Arbowet van toepassing. Wij hebben er als gemeente voor gekozen om via de norm NEN3140 het veilig werken met elektrische installaties te borgen. Daarmee wordt voldaan aan het gestelde in de Arbowet. We noemen dat Installatie Verantwoordelijkheid (IV).

E-laadpalen
De gemeente Waalwijk is aangesloten bij de provinciale concessie voor het plaatsen van laadpalen. Als gevolg hiervan moet de gemeente de plaatsing van een x-aantal laadpalen, verspreid over de gemeente, faciliteren.
De strategie voor het plaatsen van laadpalen omvat 3 componenten:

1. Laadpalen uit de concessie: de te plaatsen laadpalen volgens de provinciale concessie (conform laadpalenkaart Vattenfall/provincie);
2. Laadpalen op aanvraag: het plaatsen van aanvullende laadpalen als we aanvragen ontvangen;
3. Strategische laadpalen: het plaatsen van laadpalen op locaties die de gemeente zelf wenselijk acht.

Wat hebben we in 2023 gedaan?

Kabels & leidingen
De gemeente heeft te maken met toenemende werkzaamheden en complexiteit op het gebied van stroomnetwerken en glasvezelnetwerken. Verschillende bedrijven, zoals Enexis, Delta fiber, Open Dutch fiber en KPN zijn betrokken bij de aanleg en uitbreiding van deze netwerken. Dat leidt tot een toename van graafwerkzaamheden. Het aantal graafmeldingen in 2023 is gestegen naar ruim 700 meldingen. Dit is meer dan 20% boven het gemiddelde van andere gemeenten. De vergunningverlening geschied conform art. 4 en 5 AVOI.

In het vierde kwartaal van 2023 zijn we gestart met het opstellen van een nieuwe AVOI. De afronding ervan vindt naar verwachting plaats in 2024.

Daarnaast waren er in 2023 diverse bijzondere ondergrondse infrastructurele projecten.
-    Gasloos maken van het Zwembad Olympia, inclusief aansluiting van het woningbouwproject Akkerlanen.
-    Aanleg glasvezel in Waalwijk door Delta Fiber en Open Dutch Fiber. Ondertussen worden woningen aangesloten op deze netten bij aanvraag van de particulier zelf. In 2024 zal KPN starten met de aanleg van glasvezel in alle kernen, inclusief de industrieterreinen. 
-    Nortonputten: alle Nortonputten in de kern Waalwijk zijn in 2023 gecontroleerd en onderhouden.
-    Brabant Water heeft in Sprang-Capelle en in Waspik twee wijksaneringen uitgevoerd. Bij elkaar is er ongeveer 6 kilometer aan verouderde asbestcement-drinkwaterleidingen (geen risico voor de veiligheid van het drinkwater) gesaneerd en vervangen door kunststof.
-    Enexis heeft de eerste projecten opgestart die onder de energietransitie vallen. Dit zijn diverse uitbreidingen van het middenspanningsnet en het koppelen van transportverdeelstations. Ook zijn er Pacto-stations in alle kernen geplaatst om enerzijds aan de hoge vraag van elektriciteit te voldoen en anderzijds het terugleveren door middel van zonnepanelen te kunnen verwerken. In 2024 worden de werkzaamheden van Enexis verder opgeschaald en worden er nieuwe transportverdeelstations gerealiseerd.

Installatie Verantwoordelijkheid
De afgelopen twee jaar hebben we de Installatie Verantwoordelijkheid organisatiebreed ingeregeld, waardoor inhuur van externe expertise minder zal worden. We zijn op IV-gebied als organisatie grotendeels op orde.

In 2023 hebben we het volgende gedaan:
-    Het (verder) instrueren/opleiden van onze (nieuwe) medewerkers als IV-regisseur en als VOP-ers (Voldoende Onderrichte Persoon);
-    Het instrueren/opleiden van externen bij jachthaven Waspik. Daarbij is 1 persoon met een elektrotechnische achtergrond aangewezen als VP-er (Vakbekwaam Persoon); 
-    Bij nieuwe aanbestedingen worden relevante teksten voor de IV-bedrijfsvoering opgenomen;
-    NEN3140-veiligheidsinspecties voor de diverse disciplines uitgevoerd;
-    Elektrotechnische expertise ingehuurd ter ondersteuning van de IV-regisseurs;
-    Het bestaande sleutelplan is per discipline geïnventariseerd.

E-laadpalen
In 2023 is het plaatsingsbeleid voor e-laadpalen vastgesteld. Daarnaast kwam er een Laadvisie. Dit vormt het kader voor de verdere plaatsing van e-laadpalen.
In 2023 zijn circa 75 laadpalen uit de concessie geplaatst, plus circa 15 e-laadpalen op aanvraag. We hebben circa 20 strategische e-laadpalen in voorbereiding; die worden in de eerste helft van 2024 geplaatst.
Waalwijk sluit aan bij de nieuwe provinciale concessie die medio 2024 van start gaat. Daarmee blijven we verzekerd van de verdere uitrol van e-laadpalen over de gemeente.

Wat willen we bereiken?
De verantwoordelijkheden van de gemeente liggen voornamelijk bij de conditie van de gebouwen. Schoonmaakwerkzaamheden in en rondom het pand vallen onder de verantwoordelijkheid van de gebruiker. Voor alle gebouwen die langdurig in beheer zijn en/of verhuurd worden, geldt een kwaliteitseis van conditiescore 3 conform de NEN 2767 op de primaire aspecten schoon, heel en veilig.

In lijn met de landelijke ontwikkelingen heeft het maatschappelijk vastgoed ook binnen de gemeente Waalwijk de afgelopen periode meer aandacht gekregen. Met regelmaat is er discussie over maatschappelijk vastgoed in de gemeentelijke organisatie, in de gemeenteraad en in de samenleving. Voorbeelden zijn de landelijke en lokale ontwikkelingen rondom onderwijshuisvesting, buurthuizen en sportvoorzieningen. Ook de stijgende bouw- en energiekosten, verduurzamingseisen en ambities leiden tot discussie.

Sinds 2019 beschikken we over een gemeentelijk vastgoedbeleid. De visie op maatschappelijk vastgoed is kort en krachtig: maatschappelijk vastgoed faciliteert maatschappelijke doelen. Het in eigendom hebben van vastgoed is voor gemeenten geen doel op zich. Vastgoed wordt gebruikt als een instrument om te sturen op de realisatie van beleidsdoelen en strategische doelen van de gemeente.

De doelstelling van de gemeente Waalwijk om in 2043 klimaatneutraal te zijn. Dat heeft ook consequenties voor het beheer van het gemeentelijk vastgoed. Het Vastgoedbeleid Waalwijk geeft hierbij leidraad en strategie. De doelstelling is: de gemeentelijke vastgoedportefeuille beperken tot een maatschappelijke kernvoorraad. Deze gaan we op basis van slimme investeringen verduurzamen, waarbij wordt aangesloten bij het tijdspad zoals vastgesteld in het beleidsdocument Duurzaam Waalwijk.

Wat gaan we ervoor doen?
•    Regulier en planmatig (groot-)onderhoud; 
•    Meerjarenonderhoudsbegroting actualiseren en digitaliseren;
•    Nota duurzaamheid vastgoed. 

De komende jaren willen we de focus verleggen. Die gaat van het beheren van vastgoed, naar het faciliteren van beleidsondersteunende functies.

De duurzaamheidsambitie (klimaatneutraal in 2043) willen we bereiken in een aantal stappen: 
- 2025: Alle gebouwen moeten minimaal energielabel C hebben
- 2035: Alle gebouwen moeten los van het gas
- 2040: Alle benodigde energie wordt duurzaam opgewekt
- 2043: Waalwijk is klimaatneutraal.

Wat hebben we in 2023 gedaan?
Naast het reguliere werk werkten we in 2023 aan de verduurzaming van het vastgoed (inclusief subsidie aanvragen), klimaatneutraal werken én het bepalen van kostprijs-dekkende huren.

Het uitvoeren van goed en tijdig onderhoud voorkomt storingen, klachten en herstelkosten. Nu het MJOP gereed is, gaan we onderzoeken hoe we het onderhoud efficiënter in kunnen kopen.

Daarnaast zijn de volgende projecten in 2023 voorbereid, in aanvang genomen of uitgevoerd:

• realisatie basischool Meerdijk op huidige locatie
• toegankelijk maken van gemeentelijke objecten (inclusie)
• renovatie en aanpassingen cultureel centrum Den Bolder
• renovatie en aanpassingen hertenkamp nabij het Lido
• uitvoeren verduurzamingsmaatregelen sportpark De Gaard
• realisatie Duurzame Meerjaren Onderhoudsplannen (DMJOP’s)
• onderzoek naar afstoten van Kropholler-Oostvleugel
• maken prioriteitenlijst verduurzaming panden
• succesvolle subsidietrajecten Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA)
• aanbestedingen onderhoud werktuigbouwkundige installaties en brandmeldinstallaties
• inventarisaties en optimalisatie MJOP naar Duurzame MJOP’s van ca. 55 panden
• verwijdering van asbest in gemeentelijke panden.

Wat willen we bereiken?
Energiebesparing en het verantwoord inkopen van enkel duurzame energie.

Wat gaan we ervoor doen?
Energie besparen
Energie besparen kan op verscheidene manieren. Zo kunnen zuinige LED-lampen met behoud van verlichtingskwaliteit worden toegepast en kunnen lampen worden gedimd. Een manier is ook het saneren van verlichting. Dit houdt in dat, indien werkelijk, openbare verlichting wordt vervangen door alternatieven.

Inkoop 
Een gemeente koopt anders energie in dan een kleine organisatie. Dit  komt omdat een gemeente grootverbruik aansluitingen heeft waarbij de energieleverancier per uur wordt afgerekend op wat de eindklant gebruikt en omdat de kosten van energie zodanig zijn dat Europees moet worden aanbesteed. Gemeenten hebben daarom een klikcontract voor elektriciteit en gas. 

Wat hebben we in 2023 gedaan?
Energie besparen 
Gemeentelijke panden
We zijn doorgegaan met het plaatsen van zonnepanelen op diverse gemeentelijke panden. We hebben meegewerkt aan een duurzame meerjaren onderhoudsplannen (DMJOP) voor het gemeentelijk vastgoed. Deze plannen vormen de aanknopingspunten om verdere verduurzamings-maatregelen uit te voeren die helpen bij het besparen op energieverbruik en – kosten.

Grootverbruikers gas
Sinds het laatste kwartaal van 2023 is het zwembad Olympia ‘van het gas af’. Daarvoor hebben we een duurzaam warmtenet gerealiseerd. Ook de woongebied Akkerlanen kan/wordt daar op aangesloten. Nummer 2 in verbruik blijft de sporthal in Waspik, gevolgd door sporthal de Slagen.

Elektriciteitsverbruik 
Gemeente Waalwijk heeft de zonnepanelen van sociaal-culturele panden voorgefinan-cierd. Deze locaties maken gebruik van een ‘meelift’ contract bij Greenchoice: dezelfde voorwaarden als de gemeente, maar zelfstandig verantwoordelijk.

Inkoop
In Waalwijk wordt bij de inkoop van elektriciteit sterk gelet op duurzaamheid. Dat geldt niet alleen voor de levering van elektriciteit (uit 100% Nederlandse wind), maar ook voor hoe de leverancier zelf omgaat met duurzaamheid. Bij de gunning woog dit voor 60% mee en de prijs voor 40%.
 De Waalwijkse inkoopstrategie kan worden omschreven als  'Defensief-marktvolgend'. Dit betekent dat bij lage prijzen een langere termijn wordt vastgezet. Dit vanuit de gedachte dat de bandbreedte aan de onderkant bij nul eindigt maar naar boven in theorie onbegrensd is. Voor de gemeente is het bij deze strategie eerder duidelijk wat de energiekosten zijn, wat bij budgettering en doorbelasting een voordeel is. Het mogelijke nadeel bij een dalende prijs is beperkt.