Beleidsveld 6 | Sociaal Domein

Inwonersparticipatie

Waar mogelijk betrekken wij inwoners in een vroeg stadium bij nieuwe ontwikkelingen. Dan gaat het om aanpassingen in de fysieke leefomgeving, maar ook om het meedenken bij beleidsontwikkeling. Participatie is een doorlopend proces waar we in 2023 verbeteringen hebben doorgevoerd. Zo vormen we de meedoen-website om naar een digitaal participatieplatform. Ook werken we in het kader van de Omgevingswet nu met de handreiking participatie bij ruimtelijke plannen. Daarnaast startten we in 2023 met de voorbereiding van de burgerbegroting.  Maar het werkt ook omgekeerd. Als de gemeente door inwoners uitgenodigd wordt om mee te denken bij hun plannen, doen we dat graag.

Bestaanszekerheid

Ook in 2023 hebben we weer gewerkt aan het verbeteren van de bestaanszekerheid van de Waalwijkers. Door uitvoering van de Participatiewet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, maar ook met het lokaal armoedebeleid.

Het verzachten van armoede doen we door het verstrekken van bijzondere bijstand, kwijtschelding van belastingen. We willen sociale uitsluiting voorkomen door het verstrekken van de PasWijzer. Voor het vergroten van de actieradius van de PasWijzerhouders is de Meedoen Pas van Arriva geïntroduceerd. 

In 2023 hebben wij veel aandacht besteed aan de hoge energieprijzen en de inflatie. Er kwam ondersteuning via het lokaal maatwerkfonds problematische energierekening, de uitbetaling van de energietoeslag 2023, vroegsignalering van achterstanden in het betalen van de energierekening.

Ook zijn wij in 2023 een draagvlakonderzoek gestart, met als doel het oprichten van een Quiet Community in Waalwijk. Dit is gebeurd door ondernemers te benaderen met het verzoek Quiet Waalwijk te ondersteunen en inwoners en ondernemers te peilen voor het oprichten van een Stichting. Ook hebben we onderzocht hoe de gemeente Quiet Waalwijk de eerste 3 jaar kan ondersteunen. Dit traject is eind 2023 positief afgerond. 

De coalitie Kansrijke Start werd versterkt door een samenwerking aan te gaan met Stichting Babyspullen. Ook nemen we als pilotgemeente binnen Hart van Brabant deel aan het project ‘Opgroeien in ontwikkelarmoede: de eerste 1.000 dagen van het kind’. 

Samen met Tilburg University voeren we het onderzoek De Sterkste Schakel uit. Dit richt zich op het verbeteren van de sociaal-economische omstandigheden van gezinnen met financiële stress.

Statushouders

Ook in 2023 verzorgde Echt Nederlands de taallessen, Baanbrekers de inburgering en Vluchtelingenwerk de maatschappelijke begeleiding van statushouders. Daarnaast hebben we voor statushouders met een lage leerbaarheid en een grote afstand tot de arbeidsmarkt een traject opgezet: de zelfredzaamheidsroute met extra ondersteuning om mee te kunnen doen in Waalwijk. Tot slot is het ons gelukt om in 2023 onze taakstelling te behalen en statushouders op tijd te huisvesten.

Internationale medewerkers

Om internationale medewerkers in Waalwijk zo goed mogelijk te ondersteunen, is in 2023 besloten dat we de inzet van de MYinfoNL-app voortzetten tot oktober 2025. Met de app informeren we internationale medewerkers over zaken als rechten, plichten, het leren van Nederlands en de huisartsenzorg.

Eind 2023 zijn we samen met de gemeente Tilburg gestart met de provinciale pilot Brabants Migratie Informatiepunt. Hiermee ondersteunen we internationale medewerkers die vastlopen. Dit kan zijn: een conflict met de werkgever, de zoektocht naar mogelijkheden om mee te doen of vragen over het leren van Nederlands. Maar ook ondersteunen we bij vragen over hun verblijf in Waalwijk.

Tenslotte zijn met huisartsenpraktijk Raaijmakers en huisartsenkoepel PrimaCura in 2023 afspraken gemaakt over huisartsenzorg voor internationale medewerkers. In 2024 gaan we dit verder uitbouwen.  

Alcoholgebruik jongeren

In 2021 is het alcoholgebruik van Waalwijkse jongeren in beeld gebracht in de Corona-Gezondheidsmonitor Jeugd. Hieruit blijkt dat 29% van de jongeren in de tweede en vierde klas van het voortgezet onderwijs ooit alcohol heeft gedronken. Om jongeren minder alcohol te laten drinken zetten we in op preventie, handhaving en het beperken van de beschikbaarheid van alcohol. 

Op het gebied van preventie zijn in 2023 trainingen en bijeenkomsten georganiseerd voor docenten van het voortgezet onderwijs. Het doel is dat de leerkrachten aan leerlingen op een juiste manier voorlichting kunnen geven over middelengebruik. Daarnaast zijn er voor ouders voorlichtingsavonden, interactieve kroegentochten, webinars en cursussen georganiseerd. Daarbij zetten we in op het versterken van de sociale norm dat alcoholgebruik onder de 18 jaar verboden is.  

Wij hebben een regionaal nalevingsonderzoek uitgevoerd bij horeca en sportkantines. Naar aanleiding van de resultaten is besloten om sportverenigingen extra te ondersteunen bij het verbeteren van hun NIX18 beleid.
Het beperken van de beschikbaarheid van alcohol wordt onder andere uitgevoerd bij de sportkantines van de gemeente. Zij zijn aangesloten bij het programma Gezonde Sportkantines. Dat wordt gevoerd vanuit Jongeren op gezond gewicht (JOGG). Zij stimuleren matiging en er worden alternatieven voor alcohol aangeboden, zowel alcoholarm als alcoholvrij.

Overgewicht jongeren

Net als op landelijk niveau zijn er in Waalwijk nog steeds te veel jongeren met overgewicht. Die trend is versterkt door de coronacrisis. Cijfers van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) geven het volgende beeld van leerlingen in klas 2 van het voortgezet onderwijs: 18% overgewicht (4% obesitas). Dat ligt iets boven het gemiddelde voor heel de regio Hart van Brabant.

In onze GO Healthy-aanpak stimuleren we onze inwoners, en om te beginnen onze jeugd, tot een gezonde leefstijl in een gezonde leefomgeving. In 2023 ondernamen we daartoe de volgende acties:

• Plaatsen van watertappunten (openbaar en op schoolpleinen); 
• Scholen voor VO begeleid met gezonde-leefstijl programma’s;
• De GO-Healthy week, in april 2023; 
• Sportverenigingen begeleid met een gezondere sportomgeving (minder roken en alcohol);
• Ondersteuning bij het programma ‘Kind Naar Gezond Gewicht’, met de GGD Hart voor Brabant;
• Het programma ‘Scoren voor gezondheid’ met Stichting Samen RKC;
• Gezonde win-acties georganiseerd, zoals schoolontbijt, fruitspiesje maken op basisscholen en een ’smoothiefiets’ op de werkvloer;
• GO-Healthy plein tijdens GO-Waalwijk Festival (september 2023); 
• Adviezen van beleidsadviseurs om aandacht te houden voor de gezonde woon- en leefomgeving;
• Twee basisscholen ondersteund bij het vergroenen van schoolpleinen.

Echtscheidingsproblematiek

Vanuit het echtscheidingsloket zijn in 2023 de volgende activiteiten uitgevoerd: 

• Er zijn 20 trajecten kindbehartiger ingezet, waardoor verwijzing naar de tweede lijn niet nodig was;
• Het Scheidings Advies Team (SAT) komt een keer per drie weken bij elkaar om problematische casussen met echtscheidingsproblematiek te bespreken. Bij dit overleg sluiten ook familierechtadvocaten aan uit Waalwijk. In 2023 werden 30 casussen besproken;
• Bij de begeleiding van complexe casussen wordt gebruik gemaakt van risicotaxatie-instrumenten. Daarmee wordt duidelijk welke hulpverlening passend is. Hierdoor hebben minder doorverwijzingen naar de tweede lijn plaatsgevonden;
• Er zijn twee groepen kinderen getraind door middelen van het programma ‘Kinderen scheiden mee’. De trainingen vonden plaats door de maatschappelijk ondersteuners van TWijZ. 

Buiten het echtscheidingsloket om loopt er in Waalwijk vanaf 2021 een pilot Gezinsadvocaat in samenwerking met onder meer de Rechtbank ’s-Hertogenbosch, de Kinderombudsman en het ministerie van Justitie en Veiligheid. De gezinsadvocaat is in 2023 opgenomen in de proeftuin Toekomstscenario Jeugdhulp, waar Waalwijk bij aangesloten is. Er lopen inmiddels enkele zaken waarbij de gezinsadvocaat betrokken is.

Jongeren met Jeugdhulp

Na de invoering van de wet Jeugdhulp in 2015 is het gebruik van de Jeugdhulp jaarlijks fors gestegen. Daarmee zijn ook de kosten fors toegenomen en ontstonden tekorten op de gemeentelijke begroting. Sinds 2023 kopen we de (gespecialiseerde) jeugdhulp regionaal in. We verwachten dat dat een besparing oplevert.

In oktober 2023 zijn we gestart met het Team Jeugd en Gezin bij TWijZ. Door meer inzet van preventieve ondersteuning verwachten wij dat een deel van de geïndiceerde jeugdhulp kan worden voorkomen.