We willen dat alle inwoners van de gemeente Waalwijk (sociaal) veerkrachtig zijn. Er zit enorm veel kracht in de Waalwijkse samenleving. Als gemeente willen we daar met onze inzet gericht op bestaanszekerheid, publieke (mentale) gezondheid, gelijke kansen en zorg en veiligheid een actieve bijdrage aan leveren. Daarom hebben we gekozen voor een nieuwe koers – want ondanks al onze inspanningen van de afgelopen jaren neemt de zorgvraag van onze inwoners toe, worden problemen complexer en zijn er onvoldoende mensen om die zorg ook daadwerkelijk uit te voeren. Het moet anders, en dat kan ook: door nóg meer gebruik te maken van de kracht van onze inwoners, en door dingen anders te organiseren; slimmer, dichterbij en samen met onze professionele partners én onze inwoners.
Deze nieuwe koers is uitgewerkt in het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ 2024-2028. Daarmee geven we vorm aan de transformatie van het sociaal domein: we sluiten nóg beter aan bij de kracht van onze samenleving. We ontwikkelen met, voor en door inwoners voorzieningen en activiteiten, toegankelijk voor iedereen. En voor wie dat niet genoeg is, bieden we maatwerk: we blijven als gemeente de toegang tot jeugdhulp, Wmo en schuldhulpvelening.
Dit doen we zo dichtbij mogelijk. We werken vanuit het inwonersperspectief en daarvoor is burgerparticipatie en het versterken van de samenhang in buurten en wijken van belang. We ontwikkelen een integrale aanpak vanuit het sociaal domein. Daarvoor maken we gebruik van de tredestructuur, waarbij we trede 1, 2 en 3, de indicatievrije ondersteuning, zo stevig mogelijk neerzetten. Zorg met een indicatie (trede 4) wordt hierdoor steeds minder nodig. Zo houden we deze zorg ook in de toekomst beschikbaar voor mensen die dat nodig hebben.
Ambities Transformatie Sociaal Domein
Met de vaststelling van het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ zijn de volgende ambities vastgesteld. De doelen worden hieronder verder uitgewerkt met daaraan activiteiten gekoppeld:
Ambitie: We versterken de sociale veerkracht van onze inwoners en gemeenschappen/samenleving.
Ambitie: We vergroten de impact die we maken voor onze inwoners en gemeenschappen.
Ambitie: De integrale inzet op preventie leidt tot beter passende ondersteuning en zorg.
De ambities staan vast en zorgen ervoor dat we koersvast zijn en blijven. We zijn er van overtuigd dat deze ambities bijdragen aan een gezond en gelukkig leven. De doelen dragen bij aan deze ambities. Deze zijn flexibeler. Op basis van monitoring kunnen we onze inzet bijstellen en indien daar aanleiding toe is, kunnen we ook onze doelen bijstellen. Dit is een continu proces, zodat we kunnen leren wat werkt en ruimte geven aan de kracht van de samenleving. Het vraagt tijd, consistentie en samenwerking om tot structurele verandering te komen.
Herverdeling zorgbudgetten voor de kanteling naar Samen Redzaam
In 2024 is het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ vastgesteld door het college en de gemeenteraad, gevolgd door een verzamelvoorstel met de uitwerking van concrete projecten. In 2025 zijn alle projecten in uitvoering gegaan, waaronder de value cases voor jeugd, Wmo, zorg & veiligheid en indicatiestelling. Het college heeft gekozen voor het ambitieuze scenario, waarmee een stevige inhoudelijke én financiële kanteling wordt ingezet.
Belangrijk onderdeel hiervan is het Stevig Lokaal Team (SLT), dat sinds 2025 operationeel is. Na de pilotfase in 2024 en begin 2025 is het Team Jeugd en Gezin hierin opgegaan en met de toevoeging van ondersteuning voor volwassenen (18+) is een integrale aanpak ontstaan voor inwoners van 0 tot 100+ jaar. Het SLT werkt samen met maatschappelijke partners aan het indicatievrij oppakken van hulpvragen in de jeugdsegmenten 3 en 4 en binnen de Wmo-begeleiding basis en dagbesteding. Zo realiseren we een structurele verschuiving van maatwerkvoorzieningen (trede 4) naar laagdrempelige en snellere ondersteuning in trede 3, en waar mogelijk verder naar groepsgericht aanbod en de sociale basis in trede 2 en 1.
We verwachten dat circa 80% van de huidige geïndiceerde zorg in genoemde segmenten kan worden omgezet naar indicatievrije ondersteuning op trede 2 en 3. Circa 20% blijft via een indicatie beschikbaar, net als specialistische hulp en voorzieningen zoals Wmo-hulpmiddelen. Iedereen die recht heeft op zorg, behoudt dit. Door deze beweging wordt zorg ook in de toekomst beschikbaar en betaalbaar gehouden.
De herverdeling van zorgbudgetten start vanaf de begroting 2026. Budgetten worden verschoven van individuele maatwerkvoorzieningen naar indicatievrije alternatieven, zoals het SLT, dagbesteding en groepsaanbod. Daarmee ontstaat een duurzaam alternatief voor individuele zorg, dichtbij inwoners en passend bij hun behoeften. De middelen worden enerzijds ingezet voor de transformatie en anderzijds voor structurele besparingslijnen binnen het programma Samen Redzaam.
We zijn ons bewust van autonome ontwikkelingen, zoals de toenemende zorgvraag, dubbele vergrijzing en de verschuiving van hoogspecialistische naar lichtere hulp. Daarnaast geldt dat bijvoorbeeld jeugdhulp regionaal wordt ingekocht en één jaar vooruit wordt bevoorschot, met een afrekening pas na afloop van dat jaar. Ook deze financiële systematiek nemen we nadrukkelijk mee in de monitoring en de reguliere planning- en controlcyclus.
Brede SPUK-regeling/Gezond en Actief Leven Akkoord
Medio 2023 is er voor de jaren 2023-2026 een SPUK (specifieke uitkering) verleend door het Rijk ten behoeve van het Gezond en Actief Leven Akkoord. Middelen zijn beschikbaar gesteld voor stimulering van sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis. Het strategisch plan van aanpak Waalwijk 2023-2026 is goedgekeurd door de VSG/VNG en het Rijk.
Doel brede SPUK-regeling/Gezond en Actief Leven Akkoord
Landelijk zien we de zorgvraag steeds verder toenemen. Ook in Waalwijk is dat het geval. Door de toenemende vraag stijgen de zorgkosten steeds verder. Door steeds meer preventief te handelen willen we zorgen dat de zorgvraag afbuigt en uiteindelijk afneemt. Hierdoor blijft de zorg beschikbaar voor degenen die het echt nodig hebben. De stip op de horizon hierbij is een gezonde generatie in 2040 met weerbare, gezonde mensen die kunnen opgroeien, leven, werken en wonen in een gezonde leefomgeving, en waarin sprake is van een sterke sociale basis.
Activiteiten die vanuit GALA worden ingezet kunnen worden opgenomen bij de beleidsvelden 5 (sport, cultuur en recreatie), 6 (sociaal domein) en 7 (milieu en gezondheid). Omdat het merendeel van de GALA activiteiten gericht is op gezond en actief leven is een overzicht van de activiteiten opgenomen in beleidsveld 7: milieu en gezondheid.
Financiering
De financiering van het GALA werkt middels de zogenaamde “brede SPUK regeling”.
Dit is een specifieke financiële regeling waarbij het Rijk jaarlijks middelen beschikbaar stelt aan gemeenten om de gezamenlijke doelstellingen te bereiken. Op basis van de door het rijk geformuleerde te behalen resultaten kunnen de middelen worden ingezet. Jaarlijks moet de besteding aan de hand van een SISA – verklaring worden verantwoord.
In de gemeente Waalwijk is besloten om de inzet vanuit de brede SPUK GALA integraal mee te nemen in het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ en de preventieve inzet voor het realiseren van de sociale basis (trede 1 en 2) en indicatievrije ondersteuning (trede 3).
Naast het programma Samen Redzaam zijn er nog een aantal zaken die we binnen het binnen beleidsveld 6 oppakken.
Ontwikkeling opvanglocatie
We onderzoeken of de Professor Veltmanweg geschikt is om voor de periode van in ieder geval 10 jaar zo’n 250 mensen op te vangen. De primaire doelgroep bestaat uit de Oekraïense ontheemden en statushouders die momenteel in het voormalige NH-hotel verblijven. Als opvang voor deze groepen niet meer nodig is, kunnen we hier andere mensen opvangen.
Inburgering
In 2026 wordt het taalonderwijs voor statushouders in Waalwijk opnieuw aanbesteed. Op basis van de in 2025 uitgevoerde evaluatie ontwikkelen we het inburgeringsbeleid verder door. We blijven de inburgering binnen de wettelijke kaders uitvoeren in samenwerking met onze partners.
