Overzichten van lasten en baten

Uit onderstaand overzicht blijkt een positief resultaat 2026 van € 1.452.000, dat in 2026 staat op product 963 resultaat van de rekening / begroting van baten en lasten.
Dit saldo en onderstaand overzicht is zonder rekening te houden met het effect van incidentele baten en lasten. 

Algemeen bij deze toelichting voor de Begroting 2026 Waalwijk

De in het overzicht incidentele baten en lasten opgenomen posten worden één voor één toegelicht, behalve die van € 75.000 en lager; dit is zo ook opgenomen in onze 
Financiële verordening 2023.  

A.    Budgettair neutrale incidentele lasten en baten

Mutaties Grondexploitatie
De lasten en baten grondexploitatie zijn bepaald door de jaarschijven 2026 - 2029 van de in de jaarrekening 2024 bijgestelde grondexploitaties op te tellen. Jaarlijks wordt gelijktijdig met het opstellen van de jaarrekening een Nota grondexploitatie opgesteld. Hierin wordt een financieel inzicht gegeven in de lopende en mogelijk ook toekomstige complexen binnen de grondexploitatie.

Incidentele lasten gedekt uit reserves
In de begroting zijn incidentele lasten opgenomen die gedekt worden uit (incidentele) bijdragen vanuit reserves. Het betreft posten die gedekt worden uit de algemene reserve, de beleidsreserve, de reserve grondexploitatie, de reserve onderwijshuisvesting (tijdelijke huisvesting), de reserve onderwijsachterstandsbeleid, de reserve Sociaal Domein, de reserve Duurzaamheid en de reserve Vluchtelingen, statushouders, tijdelijke noodverblijfsituaties.

Incidentele lasten en baten SPUK (excl. deel implementatie sociaal domein)
Vanuit het Rijk zijn Specifieke Uitkeringen (SPUK’s) voor 2025 en 2026 beschikbaar gesteld die voor een bepaald doel ingezet moeten worden. Het betreft als eerste de “Brede SPUK” (in totaal over 2 jaar: € 2.548.000), waarvan een deel wordt ingezet voor de implementatie van de Koers Sociaal Domein (“Samen redzaam”); zie onder programma 6 hierna. 

B.    Overige incidentele lasten en baten (met effect op structureel saldo)

Beleidsveld 0: Bestuur en ondersteuning

Lasten robuuste HR-capaciteit salarisadministratie
Een goede salarisadministratie is een basisvoorwaarde voor een goed functionerend ambtelijk apparaat. Deze kosten zijn te relateren aan de nakoming van wettelijke verplichtingen op grond van het Burgerlijk Wetboek (i.c. het arbeidsrecht), CAO en lokale regelingen. In 2022 is besloten om de salarisverwerking extern te organiseren. Dit onder gelijktijdige vervanging van de e-HRM-software. De aanbestede e-HRM-software voldoet niet aan het programma van eisen en stand der techniek. In 2025 zijn we daarom overgeschakeld naar een nieuw pakket, hetgeen incidenteel nog tot extra lasten leidt van € 118.000 in 2026.

Beleidsveld 5: Cultuur, recreatie en sport

Lasten Kleedkamers WSC
Al jaren is duidelijk dat er een investering nodig is ten behoeve van de kleedkamers van WSC. Dat was een lastige kwestie omdat de gemeente eigenaar is en de vereniging verantwoordelijk is voor de instandhouding ervan. Er is nu zicht op een structurele oplossing door overdracht van het eigendom en een eenmalige bijdrage van de gemeente aan de benodigde investering van € 750.000.

Beleidsveld 6: Sociaal Domein

Lasten en baten Implementatie Koers Sociaal Domein (“Samen redzaam”)
De implementatie van de koers sociaal domein is uitgewerkt in het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ 2024-2027. Met deze beweging beogen we de sociale basis te versterken, de samenredzaamheid te vergroten en ook de afhankelijkheid van hulpverleners en zorg te verkleinen zodat het sociaal domein in zijn geheel beheersbaar blijft, en de zorg toegankelijk voor die mensen die dat echt nodig hebben. Omdat er op trede 2 en 3 niet veel beschikbaar was is hier een investering op ingezet ter versterking van de sociale basis. Voor de implementatie van de Koers met de implementatie van het Wmo-beleidsplan zijn incidenteel extra middelen nodig, met waar mogelijk ook financiering uit SPUK’s.

Beleidsveld 8: Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Omgevingswet
In 2025 ronden we de Omgevingsvisie af en deze wordt in 2026 ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. Daarmee geven we op een hoog abstractieniveau richting aan toekomstig Waalwijk, Waspik en Sprang-Capelle. Verdere uitwerking en vertaling van specifieke onderwerpen kunnen worden belegd in zogenaamde omgevingsprogramma’s.  De uiteindelijke juridische vertaling vindt plaats in het Omgevingsplan. De implementatie van de Omgevingswet vraagt veel kennis en capaciteit, meer dan wij en andere overheden rekening mee hebben gehouden. In 2026 is aanvullend een bedrag van € 200.000 nodig. We werken in 2026 een voorstel uit voor de verdere implementatie van deze omvangrijke wet- en regelgeving.

Overzicht mutaties structurele reserves

Algemene reserve
Het surplus van de algemene reserve is dat deel dat niet nodig is voor het afdekken van risico’s (weerstandscapaciteit). Van dit vrij besteedbare deel (surplus) kan een gemeente met ingang van 1 januari 2024 jaarlijks maximaal 10% inzetten voor het dekken van structurele lasten. Met de voorwaarde dat de solvabiliteit groter of gelijk is aan 20% en blijft. Daarnaast moet het weerstandvermogen voldoende zijn. 
In de Begroting 2026 en verdere jaren 2027 tot en met 2029 zetten we een deel van de algemene reserve in, te weten 2026: € 420.000, 2027: € 420.000, 2028: € 740.000 en 2029: € 1.140.000. We voldoen aan de voorwaarde dat de solvabiliteit groter of gelijk is aan 20%, deze is namelijk afgerond 30% in 2026 en 25% in 2029. Ook het weerstandvermogen is voldoende, de gemeente Waalwijk beschikt over een gezonde financiële positie. Voor de volledige gegevens van de solvabiliteit en weerstandvermogen wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandvermogen en Risicobeheersing.
Door middel van de eerste begrotingswijziging 2026 wordt aan de raad voorgesteld om deze structurele onttrekking uit de Algemene Reserve terug te draaien.