Programma's Binnenstad, Duurzaamheid en Jeugd

We streven naar een compacter centrum, waar minder leegstand is en de overgebleven ruimte tevens optimaler gebruikt wordt. Er is al zo’n 2.500m2 uit de markt genomen. Het aantal transformatieplannen (in verschillende stadia van voorbereiding) groeit. Het concrete resultaat daarvan is uiteraard onder meer sterk afhankelijk van toekomstige marktontwikkelingen en doorlooptijden van procedures maar de doelstelling komt in zicht.

Het aantal woningen in de CBS-wijk ‘centrum’ is met 348 toegenomen van 2.314 in 2017 naar 2.662. Een deel van deze woningen is ook gerealiseerd in het voormalige winkelgebied als gevolg van transformaties.

Er lopen sinds 2017 circa 30-40 transformatieprojecten in verschillende stadia van voorbereiding/vergunningverlening. Grote ontwikkelingen betreffen o.a. De Els en de Gedempte Haven. Die zijn samen goed voor mogelijk 400 extra woningen. In totaal betreft het voor circa 600-700 woningen aan plannen. Het begeleiden van dit soort transformatievragen vergt aandacht vanuit het programma en legt blijvend druk op de beschikbare ambtelijke capaciteit.

Deze (ambitieuze) doelstelling ligt op het niveau van wat onder stabiele economische omstandigheden werd/wordt gezien als noodzakelijke frictieleegstand. Zogezegd de minimaal benodigde ruimte om nieuwvestiging en verplaatsing te kunnen faciliteren in goede tijden. Medio 2021 was de leegstand afgerond nog zo’n 15%. De afname van de leegstand heeft doorgezet tot circa 11% van het winkelvloeroppervlak (wvo) in de eerste helft van 2022.
We werken met ondernemers en vastgoedeigenaren aan een compacter centrum in aanbod en meters. Daarbij wordt de retailfunctie van verschillende panden in de uitlopers van Grotestraat en Stationsstraat (in de centrumvisie bestempeld als gemengd centrummilieu) omgezet naar wonen. Naast een groter en gevarieerder aanbod van woningen draagt dit ook bij aan betere verblijfs- en belevingswaarde. In lijn daarmee wil gemeente Waalwijk ook medewerking verlenen aan de herpositionering/transformatie van De Els waarbij ook retailmeters uit de markt worden genomen en woningen worden toegevoegd.

De dagelijkse boodschappenfunctie van het centrum moet worden versterkt. Een supermarkt heeft bovendien een grote aantrekkende werking op bezoekers. Traffic die van essentieel belang is voor De Els en in het verlengde daarvan het (economisch) functioneren van het totale centrum. Realisatie van deze doelstelling is afhankelijk van de plannen voor herpositionering van De Els waar momenteel aan wordt gewerkt.

De cijfers met betrekking tot passanten tonen tot 2019 een gematigd positief beeld. Uiteraard zijn dit momentopnames en waren op het moment van schrijven eventuele structurele effecten van Corona op de passantenstroom nog niet in te schatten. Meer in detail is het effect van lokale maatregelen lastig te duiden zonder mogelijkheden voor realtime dataverzameling. Vanzelfsprekend zijn de inspanningen genoemd onder alle doelstellingen van het programma Binnenstad uiteindelijk gericht op (resulteren die in) optimalisatie van het aantal centrumbezoekers.

Er worden geen continue bezoekersmetingen gedaan, dus we zijn afhankelijk van het (twee)jaarlijkse meetmoment van Locatus. Vanwege COVID-maatregelen zijn de bezoekersaantallen over 2020 en 2021 niet representatief.

Deze doelstelling komt met name voort uit het streven om de omschakeling van place to buy naar place te be mede vorm te geven. Een momentopname medio 2021 toonde een toename van 250 m2. Rekening houdend met de realisatie van het museum en de opening van een grand café op de Markt lijkt de doelstelling in 2022 gehaald te gaan worden. Onder “normale” omstandigheden fluctueert het aantal vestigingen in de horecabranche echter al behoorlijk en wat het effect is van de COVID-pandemie op (middel)lange termijn is onzeker. Vanuit het belang van de horeca voor de verblijfskwaliteit en het genereren van traffic zal hier blijvend aandacht aan worden besteed.

Per 1 januari 2022 is de BIZ van start. Alle (commerciële) betrokken partijen in de binnenstad zijn daarmee in één organisatie met toegenomen financiële middelen verenigd. Om de ambities uit de Centrumvisie te realiseren zet de gemeente Waalwijk ook in op een betere samenwerking met stakeholders. De verbeteringen en veranderingen in het centrum moeten voor het overgrote deel worden uitgevoerd door particuliere partijen, zoals eigenaren, ondernemers(verenigingen) en ontwikkelaars. Het meerjarenprogramma van de BIZ vormt de basis voor het in cofinanciering oppakken van diverse deelprojecten.

Bij de herinrichting van het Marktplein/Raadhuisplein en het ontwerp voor de (in definitieve vorm) nieuw aan te leggen doorsteek zijn forse stappen gezet. Bij gebrek aan een concrete nulmeting bij de start van het programma, gemeten aan de stelling dat het centrum nagenoeg geheel versteend was, is de doelstelling (zeker als we de aanleg van de stadstuin meenemen) daarmee behaald. 

De BIZ Waalwijk Centrum en de gemeente hebben gezamenlijk een project opgestart om kansen voor vergroening in kaart te brengen. Eind 2022/begin 2023 worden concrete plannen verwacht, die de bais vormen voor een gefaseerde uitvoeringsagenda.

Met de vestiging van diverse bedrijven in de branche tussen 2017 en 2021 is ook deze doelstelling getalsmatig gerealiseerd. Samen met het in 2022 geopende SchoenenKwartier en andere stakeholders (intern en extern) worden zowel economisch als op het gebied van het (door)ontwikkelen van een eigen identiteit wensen en kansen gezien. In onderling overleg wordt dan ook gekeken naar het formuleren van nieuwe doelstellingen en rolverdeling vanuit de overtuiging dat blijvende inzet noodzakelijk wordt geacht.

In 2020 is de Visie Duurzaam Waalwijk 2030 vastgesteld. Daarmee heeft de gemeenteraad aangegeven dat we ons duurzaam willen ontwikkelen en overgaan naar een energieneutraal, CO2- arm en klimaatbestendig Waalwijk in 2043.
Om onze welvaart ook voor toekomstige generaties te behouden, is het nodig om de belasting van het milieu en de afhankelijkheid van fossiele energie en schaarse grondstoffen te verminderen en om klimaatbestendig en water-robuust te zijn. Er is urgentie in de forse vermindering van de uitstoot van CO2, met het oog op de (aanstaande) klimaatveranderingen. Alle andere broeikasgassen worden teruggerekend naar CO2-equivalenten, waardoor we effectief alleen spreken over het terugdringen van CO2.
De ambitie van Waalwijk is CO2 arm te worden en de energie die we verbruiken duurzaam op te wekken. Concreet betekent dit dat we er naar streven dat onze CO2 uitstoot met 49% is beperkt in 2030 ten opzichte van het niveau van 1990 en in 2043 onze CO2 uitstoot nagenoeg nul is.
We doen dit door in te zetten op de opwek van duurzame energie, energiebesparing, meer (en beter) groen, klimaatbestendigheid, circulaire ontwikkelingen, minder afval en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

In 2020 is de kadernota grootschalige Opwek Duurzame Energie door de raad vastgesteld. Hierin is het zoekgebied voor realisatie van wind en zonprojecten gedefinieerd en is vastgesteld dat we met de huidige inzichten 215.500 MWh per jaar aan elektriciteit willen opwekken in 2030 met bewezen technieken (zonnepanelen en wind). Na vaststelling van de kadernota starten we met de uitwerking van de activiteiten die in de kadernota zijn benoemd, ondermeer het starten van het NRD en mer-traject.

Kadernota Grootschalige Opwek Duurzame Energie

Kadernota Grootschalige Opwek Duurzame Energie 5.0

Bij nieuwe aanleg of vervanging van openbare verlichting passen we standaard energiezuinige verlichting, zoals ledverlichting, toe, zodat voldaan wordt aan het SER Energieakkoord. Dat wil zeggen:
• 20% energiebesparing openbare verlichting in 2020 t.o.v. 2013;
• 50 % energiebesparing openbare verlichting in 2030 t.o.v. 2013;
• 40% van de openbare verlichting is in 2020 voorzien van slim energiemanagement;
• 40 % van de openbare verlichting is energiezuinig.
De uitwerking hiervan vindt plaats op basis van de vastgestelde Keuzenotitie Beleidsplan Openbare verlichting 2020 – 2023.

Eind 2021 vindt besluitvorming plaats over de transitievisie Warmte. Energiebesparing door onder andere isolatie van woningen is hierin een belangrijke speerpunt. De komende jaren gaan we uitvoering geven aan de transitie visie onder andere door het opstellen van buurt-uitvoeringsplannen en het faciliteren van inwoners in hun verduurzamingsplannen. Een belangrijk communicatiemiddel is het in 2021 geopende digitale energieloket.

Door het Rijk is besloten dat in 2030 de gaskraan in Groningen volledig dichtgaat en in 2050 in Nederland geen gas meer gebruikt mag worden in de gebouwde omgeving. De verantwoordelijkheid om in de gebouwde omgeving deze transitie op gang te brengen ligt bij de gemeenten.
In de gemeentelijke transitievisie Warmte wordt een tijdspad aangegeven voor die wijken die voor 2030 van het aardgas af gaan. Voor de wijken waarvan de transitie vóór 2030 gepland is, worden in deze visie ook de potentiële alternatieve energie-infrastructuren (all electric, warmtenet etc.) beschreven. Deze worden, na het vaststellen van de transitievisie Warmte, in buurtuitvoeringsplannen nader uitgewerkt.

In 2030 hebben we ten opzichte van 2019 een toename van 10% gemeentelijk groen gerealiseerd en de biodiversiteit met 5% vergroot. Daar waar mogelijk worden meerder functie in het groen geïntegreerd, zoals waterberging, speelfuncties en wandelpaden. We streven ernaar dat iedere inwoner binnen 300 meter een toegankelijke groenvoorziening heeft.

In 2030 hebben we ten opzichte van 2019 een toename van 10% gemeentelijk groen gerealiseerd en de biodiversiteit met 5% vergroot. Daar waar mogelijk worden meerder functie in het groen geïntegreerd, zoals waterberging, speelfuncties en wandelpaden. We streven ernaar dat iedere inwoner binnen 300 meter een toegankelijke groenvoorziening heeft.

De ambitie is dat Waalwijk in 2030 de meest urgente stappen uit de stresstest van 2019 uitgevoerd heeft en dat nieuwe ruimtelijke plannen klimaatbestendig worden gerealiseerd.

In 2030 hebben we ten opzichte van 2019 een toename van 10% gemeentelijk groen gerealiseerd en de biodiversiteit met 5% vergroot. Daar waar mogelijk worden meerder functie in het groen geïntegreerd, zoals waterberging, speelfuncties en wandelpaden. We streven ernaar dat iedere inwoner binnen 300 meter een toegankelijke groenvoorziening heeft.

We faciliteren schone vormen van vervoer. We actualiseren ons laadpalenbeleid van een volgend beleid naar een stimulerend beleid en integreren dit in ons mobiliteitsbeleid. 

Nieuwe of te renoveren gebouwen en woningen worden zoveel mogelijk levensloopbestendig gerealiseerd en gebruikte materialen zijn herbruikbaar. Hierover maken we afspraken met de woningbouwcorporatie, projectontwikkelaars en het bedrijfsleven. We onderzoeken welk instrumentarium hiervoor het meest geschikt is en welke ambities we precies gaan vastleggen.
We faciliteren, in samenwerking met het bedrijfsleven, een online platform dat de materialenstromen van bedrijven in kaart brengt en zoekt naar matches tussen vraag en aanbod. Hierbij kan het gaan om het uitwisselen van materialen, maar bijvoorbeeld ook om energie en mobiliteit.
We stimuleren en faciliteren lokale deel-economieën, zoals de voedselbank, tweedehands markten op het gebied van kleding, sloopafval, speelgoed en organisaties die hergebruik stimuleren door reparatie, verhuur en lease. Daaronder vallen ook stadstuinen, pluktuinen en deeloogsttuinen.

We kennen in onze gemeente (als ook landelijk) nog steeds veel lineaire productieprocessen, waardoor er ook diverse reststromen zijn die we afdanken en niet hergebruiken of recyclen. Hierdoor verspillen we schaarse grondstoffen en vernietigen we waarde. Ons huishoudelijk afval wordt gescheiden aangeboden. Toch belandt nog ca. 100 kilogram huishoudelijk restafval per inwoner per jaar in de verbrandingsoven. Onze ambitie is om de hoeveelheid restafval sterk terug te brengen en een verdere daling van de hoeveelheid restafval door te zetten.