Paragraaf voortgang ombuigingen

Stand van zaken ombuigingen sociaal domein
Begin 2020 bleek dat, onder andere door ontwikkelingen in wetgeving, de tekorten in het sociaal domein naar 2021 toe verder opliepen. De tekorten komen zowel door de kostenontwikkeling voor de Jeugdzorg als vanuit prijs- en volumeontwikkelingen in de Wmo. We zijn met deze tekorten aan de slag gegaan met als uitgangspunt dat de tekorten in het sociaal domein ook opgelost moeten worden binnen het sociaal domein.
Naar aanleiding van te verwachten structureel hogere kosten voor de jeugdzorg in het Voorjaarsbericht 2019 waren eind 2019 reeds beheersmaatregelen vastgesteld. In aanvulling hierop is bij het opstellen van de Actualisering Begroting 2021 (raad 19 november 2020) samen met een extern bureau gekeken naar extra beheersmaatregelen voor de kosten Jeugdzorg en zijn beheersmaatregelen voor de kosten Wmo vastgesteld. Hieronder staat een overzicht van de in de meerjarenbegroting opgenomen beheersmaatregelen en wordt hierop een toelichting gegeven.

Bovenstaande posten O.SD.1 tot en met O.SD.5 worden hierna verder toegelicht.

O.SD | 1. Beheersmaatregelen kosten Jeugdzorg (vanuit Voorjaarsbericht 2019)
Eind 2019 zijn beheersmaatregelen voor de kosten Jeugdzorg vastgesteld naar aanleiding van een taakstelling uit het Voorjaarsbericht 2019. In 2019 was een verwacht nadeel voor de kosten Jeugdzorg voorzien van € 995.000, dat geleidelijk in de jaren daarna door effecten van deze beheersmaatregelen moest worden teruggebracht. In de meerjarenbegroting 2022 tot en met 2025 zijn hiervoor de volgende taakstelling opgenomen: 2022 een bedrag van € 595.000; 2023 een bedrag van € 745.000 en met ingang van 2024 structureel een bedrag van € 995.000 per jaar.

Meerjarenbegroting 2022 tot en met 2025:

De beheersmaatregelen zijn opgestart in 2020, verschillende projecten hebben gedurende dit eerste jaar al een besparing gerealiseerd. De gerealiseerde besparingen van sommige projecten (zoals Top 15 PGB en Top 25 ZIN) werken vanwege de looptijd van de beschikking door in 2021. Andere projecten, zoals het differentiëren van de taken in de toegang en het toetsen van indicaties voordat beschikkingen worden verstuurd, leveren in 2021 ook al de gewenste besparingen op.
Het betreft besparingen, die je ook kunt omschrijven als ‘uitgaven die we hebben kunnen voorkomen’ als gevolg van een andere werkwijze en extra inhoudelijke controles. De daadwerkelijke kosten worden door meer factoren beïnvloed, denk hierbij bijvoorbeeld aan groei van de populatie en toename van de intensiteit van zorg. Er zal, gelet op deze factoren nog moeten blijken in hoeverre deze besparingen in de werkelijke realisatie zichtbaar zullen worden.

O.SD | 2. Extra besparing lopende beheersmaatregelen kosten Jeugdzorg
In 2020 is in aanvulling op de lopende beheersmaatregelen jeugd, waarvoor met ingang van de begroting 2024 reeds structureel een bedrag van € 995.000 is opgenomen, een second opinion gevraagd. Dit heeft geleid tot de conclusie dat op de maatregelen herindicaties bij de toegang, POH-JGGZ, plan van aanpak en verlengde jeugdwet met ingang van de begroting 2024 structureel een bedrag van € 390.000 meer bespaard kan worden.

Meerjarenbegroting 2022 tot en met 2025:

O.SD | 3. Aanvullende maatregelen Wmo
De in 2020 gevraagde second opinion heeft ook bekeken of er aanvullende maatregelen mogelijk zijn voor de Wmo. Conclusie was dat de beheersmaatregelen die reeds voor de jeugd waren genomen ook ingezet kunnen worden voor de Wmo. In totaal is berekend dat door gerichte training van de medewerkers van de toegang, meer differentiatie van taken en herberekening van tarieven Wmo, een extra besparing mogelijk is die oploopt tot een bedrag van € 630.000 met ingang van de begroting 2024.

Meerjarenbegroting 2022 tot en met 2025:

O.SD | 4. Extra rijksmiddelen
Voor de jaren 2020 en 2021 heeft het rijk incidenteel middelen beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de extra kosten in de jeugdzorg. Voor de gemeente Waalwijk was dit € 750.000. Inmiddels is door zowel de Provincie als het Rijk aangegeven dat gemeenten deze extra middelen structureel in de begroting kunnen verwerken.

Meerjarenbegroting 2022 tot en met 2025:

Bij de Septembercirculaire 2020 is voor 2022 een compensatie voor extra uitgaven jeugdzorg van € 738.000 door het rijk verstrekt; een incidenteel nadeel van € 12.000 (ten opzichte van de taakstelling) is in het Najaarsbericht 2020 verwerkt. Daarnaast zijn in de meerjarenbegroting de toegezegde extra rijksmiddelen geraamd; in de begroting 2022 voor 100%  en met ingang van de begroting 2023 voor 75%. Hiermee is bovenstaande taakstelling gerealiseerd.

O.SD | 5. Budgetplafond HbH
De kosten voor hulp bij het huishouden (HbH) zijn de afgelopen jaren fors gestegen tot een bedrag  van ongeveer € 3,7 miljoen per jaar. Belangrijkste oorzaak is het afschaffen van de inkomenstoets en het uniforme (lage) uurtarief dat moet worden gehanteerd. Deze ontwikkeling vinden wij, evenals vele gemeenten met ons, niet wenselijk. Om de kosten enigszins in de hand te houden zijn wij voornemens om een budgetplafond op de HBH1 in te voeren van 10% in met ingang van 2023. De implementatie van dit voorgenomen budgetplafond wordt meegenomen in de aanbesteding Wmo die in 2022 wordt uitgevoerd.

Meerjarenbegroting 2022 tot en met 2025: