Overzichten van lasten en baten

Uit onderstaand overzicht blijkt een positief resultaat 2022 van € 1.679.000, dat in 2022 wordt toegevoegd aan de algemene reserve.

Toepassing nieuwe provinciale handreiking Verduidelijking structurele en incidentele baten en lasten"
Door de gezamenlijke provinciale toezichthouders (op de gemeentelijke financiën) is recent een handreiking "Verduidelijking structurele en incidentele baten en lasten" opgesteld. Gebleken is dat een onduidelijke definitie in de eerdere BBV-regelgeving tot verschillende interpretaties van de begrippen “incidenteel” en structureel” hebben geleid, zowel bij gemeenten als tussen gemeenten en de provincies als toezichthouder.

Op zich bevat deze handreiking geen nieuwe regelgeving en is met ingang van publicatie van toepassing. Door het toepassen van deze handreiking is het mogelijk dat posten, die een gemeente bij de begroting 2021 heeft opgenomen op het overzicht van incidentele baten en lasten, nu niet meer opgenomen kunnen worden bij de begroting 2022. Ook is het mogelijk dat er posten ontbraken op het overzicht van incidentele baten en lasten bij de begroting 2021, die nu toegevoegd moeten worden op het overzicht van incidentele baten en lasten bij de begroting 2022. Door het niet meer opnemen of toevoegen van posten op het overzicht van incidentele baten en lasten, kan het structureel en reëel saldo van de begroting 2022 negatief beïnvloed worden. Als een gemeente alleen hierdoor niet meer in aanmerking zou komen voor het gebruikelijke repressieve toezicht, zal de Provincie Noord-Brabant in dat geval terughoudend zijn bij het instellen van preventief toezicht voor het begrotingsjaar 2022. Dat is éénmalig; bij de begroting 2023 zal dat niet meer het geval zijn.

Bij het beoordelen van de incidentele baten en lasten houdt de toezichthouder de volgende volgorde in de criteria aan; om een post als incidenteel te kunnen aanmerken, moeten alle uitgangspunten van toepassing zijn :

• de aard van de raming. Dit is het dominante criterium: in principe zijn alle baten en lasten structureel. De soort of eigenschap van een begrotingspost binnen een taakveld is in eerste instantie bepalend of een post als incidenteel of structureel wordt aangemerkt. De handreiking bevat een groot aantal voorbeelden, die correcte toepassing van de regels verduidelijken.
• de einddatum. Alleen wanneer er op het moment van besluitvorming een duidelijke en onvoorwaardelijke einddatum is, is de tijdelijkheid van baten of lasten voldoende aangegeven om dit als incidentele post op te kunnen nemen. Bijvoorbeeld: in het coalitieprogramma zijn voor de duur van de raadsperiode extra lasten voor nieuw beleid opgenomen, na gemeenteraadsverkiezingen bepaalt een nieuwe raad of het beleid wordt voortgezet; dan wordt dit als structureel beschouwd. Een besluit dat later kan worden ingetrokken (door de nieuwe raad of op basis van evaluatie) maakt de daaruit voortkomende lasten niet incidenteel.
• de materiële beïnvloeding. Om het overzicht niet nodeloos ingewikkeld te maken door een grote hoeveelheid incidentele posten, is het de bedoeling een grensbedrag te bepalen. Vooralsnog hebben wij nog geen grens bepaald. De Provincie komt daarover nog met aanvullende bepalingen. 

 

Algemeen bij deze toelichting voor de begroting 2022 Waalwijk
De in het overzicht incidentele baten en lasten opgenomen posten worden één voor één toegelicht, behalve die van € 50.000 en lager; dit is zo ook opgenomen in onze Financiële verordening 2020. Over bovenstaand overzicht en onderstaande toelichting is naar aanleiding van de nieuwe handreiking overleg geweest met de Provincie.

Programma 0: Bestuur en ondersteuning

Lasten en baten vennootschapsbelasting
Met ingang van 1 januari 2016 is de gemeente vpb-plichtig. De jaarlijkse last van de aangifte wordt in de begroting geraamd en ten laste van gebracht van de reserve grondexploitatie (zie onttrekking onder de baten, alleen deel grondexploitatie).

Lasten en baten Datagedreven werken
Datagedreven werken is een innovatieve en strategische ontwikkeling die voor burgers, bedrijven, overheden en organisaties en de samenleving als geheel veel voordelen biedt. Dit vanuit het idee dat met inzichten verkregen uit niet-persoonlijke data betere beslissingen kunnen worden genomen (beleids- en besluitvormingstraject). Met gerichte en gecontroleerde datapilots gaan we deze fundamentele (data)kennis opbouwen (leren, experimenteren), datatoepassingen ontwikkelen en verkrijgen we beter inzicht in wat organisatorisch nodig is. Hiervoor is in 2021 en 2022 een werkbudget per jaar noodzakelijk van € 75.000 ten behoeve van inzet specialistische datakennis (op projectbasis), aanschaf datatools, ontwikkeling van een (open) dataportaal voor burgers, bedrijven en onze eigen organisatie, en voor de samenwerking met het CBS om nieuwe databronnen in te zetten als informatie bij beleidsthema’s.
Voor 2020 en 2021 is een strategisch adviseur datamanagement aangesteld voor invoering en borging van datagedreven werken (€ 105.000). Deze functie is t/m 2022 verlengd en eind 2021 wordt dit geëvalueerd. Totale lasten in 2022 zijn € 180.000, die worden gedekt uit de beleidsreserve.

Baten / Egalisatie reisdocumenten
Vanaf 2019 is sprake van een daling in het aantal aanvragen van paspoorten en identiteitskaarten, door een langere geldigheidsduur (van vijf naar tien jaar). In de periode 2019 tot en met 2023 zijn / worden ruim 75% minder aanvragen verwacht. Daardoor nemen de inkomsten (leges) voor Publiekszaken sterk af. Vanaf 2024 herstelt het aantal aanvragen zich weer tot 2029, waarna de aanvraag dip zich vervolgens herhaalt. Om deze nadelige gevolgen per jaar te dekken is een onttrekking aan een ten laste van de algemene reserve ingestelde egalisatiereserve leges reisdocumenten gevormd voor de jaren 2019 tot en met 2023 (loopt nu nog voor 2022 en 2023).

Programma 1: Veiligheid

Lasten en baten uitloop projecten programma veiligheid
De inzet vanuit het programma veiligheid is met ingang 2021 opgenomen in de lijnorganisatie en het programma veiligheid wordt na 2020 niet gecontinueerd, maar een aantal ambities vragen op korte termijn nog onze aandacht. Incidenteel zijn in 2021 en 2022 (€ 152.000) nog middelen nodig, met dekking uit de beleidsreserve. Deze middelen zijn onder andere voor de inzet van capaciteit en voor de uitvoering van diverse projecten. Daarbij valt te denken aan de coördinatie van onder andere de leerstoel ondermijning, interne weerbaarheid, bureau ondermijning, Veilige Publieke Taak, datagedreven werken, het project ‘Leertuinen’ en communicatie rondom het thema veiligheid.

Programma 3: Economie

Lasten en baten Beleidsreserve: programma Economie
De inzet vanuit het programma economie is met ingang 2021 opgenomen in de lijnorganisatie en gefocust op ruimte voor bedrijvigheid, dienstverlening en op arbeidsmarkt. Voor de coördinatie en de uitvoering van projecten is voor 2021 en 2022 een incidenteel budget nodig van € 200.000 per jaar met dekking uit de beleidsreserve; daarna stopt dit. Onder deze projecten vallen Leather made Smart, organisatie van schoen- en leer gerelateerde evenementen, actieplan economie de Langstraat en deelname aan de Dutch Technology Week van de logistiek. Daarnaast zullen in het kader van marketing en acquisitie, waaronder publicaties in vakbladen, deelname logistieke hotspot, BOV-trofee, samenwerking Rotterdam Tilburg (Get Ahead), participatie midpointactiviteiten en deelname MCA, middelen benodigd zijn.

Programma 4: Onderwijs

Baten / onttrekking reserve onderwijshuisvesting
De reserve onderwijshuisvesting heeft als doel het kunnen financieren van huidige en toekomstige huisvesting Primair- en Voortgezet onderwijs. De raad stelt periodiek het MeerjarenInvesteringsPlan onderwijshuisvesting vast. Het MIP vormt de leidraad voor de toekomstige investeringen in het kader van de onderwijshuisvesting. De onttrekkingen (met in 2022 € 434.000) betreffen de saldi van de lasten en baten op (voornamelijk) de producten 406 t/m 410.
 
Baten / beleidsreserve: Waalwijk, kennis en talent
In het addendum op het coalitieprogramma schrijven de vier coalitiepartijen:
‘We lanceren nieuwe en integrale initiatieven om jongeren en talenten voor Waalwijk te behouden of nieuw aan ons te binden.’ Het behouden en aantrekken van jongeren (op alle niveaus) is een prioriteit van de coalitie. Hoog opgeleiden jongeren zijn de mobielste groep in Nederland. Ze verhuizen voor studie en werk makkelijker en verder dan andere groepen. Onderzoek laat zien dat Waalwijkse jongeren voor studie aan een HBO (-30 tot 40%) of WO (-60 tot 70%) instelling onze stad verlaten en niet in dezelfde aantallen terugkomen. We hebben te maken met een Braindrain, terwijl ons bedrijfsleven steeds meer hoger opgeleide professionals nodig hebben. Waalwijk zal op slimme manier talent moeten behouden en aantrekken. Tot nu toe is er kleinschalig en projectmatig gereageerd op de braindrain. Voor 2021 en 2022 is / wordt een integrale, meerjarige en evidence based aanpak ingezet. De lasten van € 125.000 per jaar worden gedekt uit de beleidsreserve.

Baten / beleidsreserve: samenwerking Tilburg University
College en raad hebben als doelstelling / maatregel geformuleerd: Waalwijk zoekt naar strategische samenwerking met onderwijsinstellingen (begroting 2020). Dit heeft geleid tot het aangaan van een 4-jarig onderzoeksprogramma (2021-2024) met Tilburg University, in samenwerking met Loon op Zand en Heusden op het gebied van ondermijning. De bijdrage van € 25.000 per jaar wordt gedekt uit de beleidsreserve. In 2025 is hiervoor geen budget meer beschikbaar. De samenwerking vindt plaats op basis van een onderzoeksprogramma dat door de universiteit en praktijkinstellingen gezamenlijk wordt vastgesteld. Binnen academische werkplaatsen spelen science practitioners, professionals die deels werken in de praktijk en deels binnen de universiteit, een centrale rol. Elke science practitioner is als het ware een brug tussen wetenschap en praktijk.

Programma 5: Cultuur, recreatie en sport

Baten / onttrekking reserve: opstartsubsidie Schoenenmuseum 2022 - 2025
Begin 2022 opent het nieuwe Schoenenmuseum. Vanaf de opening is afgesproken dat een extra subsidie van € 167.000 per jaar wordt verstrekt (voor de jaren 2022 – 2025). Deze wordt gedekt uit de reserve Museum Plus.

Programma 6: sociaal domein

Baten / onttrekking beleidsreserve: nieuw jeugdbeleid
Door de verantwoordelijkheden die gemeenten hebben gekregen ten aanzien van het Sociaal Domein is het jeugdbeleid in een nieuwe dimensie terecht gekomen. Het belang van het goed inrichten van het voorliggende veld is nog nooit zo groot geweest. Om dat te bereiken moet er efficiënter en integraler worden gewerkt met als doel te komen tot passende oplossingen. Ook zijn er nieuwe maatschappelijke vraagstukken die extra aandacht vragen zoals bijvoorbeeld scheidingsproblematiek. Uit onderzoeken blijkt dat kinderen die te maken hebben met armoede, huiselijk geweld/agressie en (v)echtscheidingen extra ondersteuning nodig hebben. Hiervoor zijn nieuwe initiatieven nodig. Vanuit het Jeugdkader 2020 moeten uitvoeringsprogramma’s worden opgesteld die vervolgens geïmplementeerd moeten worden. Om deze werkzaamheden goed uit te voeren is integrale coördinatie nodig. Voor 2021 en 2022 is daarvoor € 120.000 per jaar beschikbaar met dekking uit de beleidsreserve.

Baten / onttrekking beleidsreserve: echtscheidingsloket
Het aantal scheidingen neemt toe. Een steeds groter deel hiervan eindigt in een complexe scheidingssituatie. Daarom is in het coalitieprogramma Samen Duurzaam Vooruit opgenomen dat er in de gemeente Waalwijk meer oog moet komen voor deze complexe gezinssituaties. Belangrijkste doel daarbij is om te voorkomen dat kinderen langdurig schade ondervinden van de situatie thuis. Daarom is in de gemeente Waalwijk gestart met de ontwikkeling van het scheidingsloket. Voor 2021 en 2022 is respectievelijk € 125.000 en € 100.000 per jaar beschikbaar met dekking uit de beleidsreserve.

Baten / onttrekking beleidsreserve: integratiebeleid arbeidsmigranten
De inzet van arbeidsmigranten in de Waalwijkse (Brabantse) (economische) regio is enorm. De regio is in hoge mate afhankelijk van deze inzet. De afgelopen jaren vestigen steeds meer EU arbeidsmigranten zich definitief in Waalwijk. Op grond van onderzoeken (2019) gaat het naar schatting om 350 personen op jaarbasis. Er zijn geen taal en inburgeringsprogramma’s verplicht, omdat het om EU inwoners gaat. Toch zien we dat deze ontwikkeling effect heeft op het gebruik gezondheidszorg, onderwijs, en het dagelijks leven in Waalwijk. Zo is er aanpassing nodig op PO onderwijs, gezondheidsvoorzieningen, en wordt in de kerngroep Arbeidsmigranten onderzocht hoe het contact tussen arbeidsmigranten en Waalwijkers kan worden verstevigd. In 2020 worden initiatieven ontwikkeld die de integratie van arbeidsmigranten bevorderen. Voor de jaren 2021 en 2022 is € 50.000 per jaar nodig, met dekking uit de beleidsreserve.

Baten / onttrekking beleidsreserve: schuldhulpverlening
Bij de begroting 2020 is verwacht dat er per 1 januari 2021 twee wetten aangepast met gevolgen voor de uitvoering de schuldhulpverlening. Het gaat om de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en het Burgerlijk Wetboek. Beide wetsvoorstellen zijn aangeboden aan de Tweede Kamer en leiden tot nieuwe taken voor gemeenten. Om deze nieuwe taken te kunnen invullen is extra formatie nodig; voor 2021 en 2022 € 70.000 per jaar aan extra lasten met dekking uit de beleidsreserve. Deze taken kunnen niet binnen de huidige bezetting gerealiseerd worden. In 2020 is Waalwijk gestart met een pilot vroegsignalering en hiervoor wordt de preventiecoach schuldhulpverlening ingezet. Op dit moment is duidelijk dat we meer signalen binnen krijgen dan we kunnen afhandelen met een persoonlijke en outreachende aanpak.

Programma 7: Volksgezondheid en milieu

Lasten en Baten / asbestsanering gemeentelijke gebouwen
In het Voorjaarsbericht 2020 zijn voor de periode 2020 -2022 ten laste van de algemene reserve middelen beschikbaar gesteld voor het verwijderen van asbest voor de gehele vastgoedportefeuille; in totaal 39 gebouwen. Voor 2022 is dit nog voor € 250.000; daarmee is de sanering afgerond.

Programma 8: Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Lasten en baten Grondexploitatie
De lasten en baten grondexploitatie zijn bepaald door de jaarschijven 2022 van de in de jaarrekening 2020 bijgestelde grondexploitaties op te tellen. Jaarlijks wordt gelijktijdig met het opstellen van de jaarrekening een Nota grondexploitatie opgesteld. Hierin wordt een financieel inzicht gegeven in de lopende en mogelijk ook toekomstige complexen binnen de grondexploitatie.

Algemene kosten bouwgrondexploitatie / mutatie reserve REX programma 8
Jaarlijkse wordt een bedrag geraamd van € 100.000 ten laste van de reserve grondexploitatie. College is gemandateerd hiervoor uitgaven te doen. Deze last staat op product 851 en de onttrekking uit de reserve grondexploitatie op product 962; beide posten zijn een onderdeel van de grondexploitatie.

Lasten en baten / onttrekking beleidsreserve: Uitwerken ambities fysiek domein
In 2021 en 2022 wordt met name in de Binnenstad gewerkt aan binnenstedelijke transitie. Daarnaast gaat de doorontwikkeling van de Haventerreinen volop door en wordt er volop inzet gepleegd op klimaatneutraliteit en duurzame mobiliteit. Om deze ambities ten goede uitvoering te brengen is extra capaciteit benodigd. Hierbij gaat het om goede ruimtelijke inpassing, goede juridische begeleiding en moet er op de portemonnee worden gepast. Concreet betekent dit vooralsnog voor 2021 en 2022 extra capaciteit op projectleiding en planologische, planeconomische en planjuridische begeleiding/borging voor € 450.000 per jaar, gedekt uit de beleidsreserve.