Toelichting op de balans per 31 december 2019

VASTE ACTIVA

Immateriële vaste activa

De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in:                                                                                                                                                           

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Kosten van onderzoek en ontwikkeling van een bepaald actief	297	641
Bijdrage aan activa in eigendom van derden	16	11
Totaal	313	652

Het volgende overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de immateriële vaste activa weer:                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

Bedragen x € 1.000

Immateriële vaste activa	Boekwaarde 1-1-2019	Investeringen	Desinvesteringen	Afschrijvingen	Bijdrage van derden	Boekwaarde 31-12-2019
Bijdrage aan activa van derden	16			5		11
Kosten onderzoek en ontwikkeling	297	344				641
Totaal	313	344		5		652

 

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:                                                                                                                                                                                                                        

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Gronden uitgegeven in erfpacht	14.145	13.736
Investeringen met een economisch nut	132.011	141.904
Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven	14.897	15.751
Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut	28.113	26.900
Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut na 2017	17.573	23.177
Totaal	206.739	221.468

Voor een aantal investeringen zijn bestemmingsreserves aanwezig. Deze reserves dienen ter dekking van kapitaallasten van de betreffende investeringen. Verderop in de toelichting onder de passiva staan deze reserves vermeld  onder "geblokkeerde reserves".  
Met ingang van 1 januari 2017 heeft er een wijziging van de BBV plaatsgevonden. Deze wijziging houdt in dat er niet meer versneld mag worden afgeschreven. Voor een goed inzicht is het verplicht om in het verloopoverzicht de scheiding aan te brengen van investeringen met maatschappelijk nut vóór 1 januari 2017 en investeringen met maatschappelijk nut van  daarna.  
Het volgende overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de  van de Materiële vaste activa investeringen met economisch nut, inclusief in erfpacht gegeven gronden,  economisch nut met heffing, maatschappelijk nut voor en na 2017 weer:                     

                                                                                                                                                                                                                        

Bedragen x € 1.000

Materiële vaste activa	Boekwaarde 1-1-2019	Investeringen	Desinvesteringen	Afschrijvingen	Bijdragen van derden	Afwaarderingen	Boekwaarde 31-12-2019
Economisch nut
Gronden en terreinen	38.399	2.186	891			410	39.284
Warme gronden	10.174	1.750				361	11.563
Woonruimten	377	812		10			1.178
Bedrijfsgebouwen	81.116	9.613		2.252		718	87.759
Grond, weg- en waterbouw	8.929	458		564	19		8.805
Vervoermiddelen	1.358	74		205			1.227
Machines, apparaten en installaties	3.114	437		538		2	3.011
Overige materiële vaste activa	2.689	563		409	30		2.813
Totaal economisch nut	146.156	15.893	891	3.978	49	1.491	155.640
Economisch nut, dekking door heffing
Grond, weg- en waterbouw	14.434	1.197		268	18		15.345
Vervoermiddelen	133			48			85
Machines, apparaten en installaties	160			18			142
Overige materiële vaste activa	170	29		20			179
Totaal economisch nut, dekking door heffing	14.897	1.226		354	18		15.751
Maatschappelijk nut voor 2017
Grond, weg- en waterbouw	28.049	10		1.216			26.842
Overige materiële vaste activa	63			6			58
Totaal Maatschappelijk nut voor 2017	28.112	10		1.222	0		26.900
Maatschappelijk nut na 2017
Grond, weg- en waterbouw	17.276	6.352		196	537		22.895
Overige materiële vaste activa	298			16			282
Totaal Maatschappelijk nut na 2017	17.574	6.352	0	212	537		23.177
Totaal materiële vaste activa	206.739	23.481	891	5.766	604	1.491	221.468

Financiële vaste activa

Van het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2019 kan het volgende overzicht gegeven worden.                                                                                                               

Bedragen x € 1.000

Financiële vaste activa	Boekwaarde 1-1-2019	Investeringen	Aflossingen	Afwaarderingen	Boekwaarde 31-12-2019
Kapitaalverstrekking aan deelnemingen	4.992				4.992
Leningen aan woningbouwvcorporaties	9.817		4.462		5.355
Leningen deelnemingen	4.201	6			4.207
Overige langlopende leningen	9.437		185	11	9.241
Totaal	28.447	6	4.647	11	23.795

 

Overzicht belangrijkste lopende investeringen

In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste investeringen (> € 200.000) opgenomen:

Bedragen x 1€
 

 

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden

De in de balans opgenomen voorraden worden gesplitst naar de volgende categorieën:                                                                                                                                                                         

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Onderhanden werk, bouwgronden in exploitatie	33.435	11.515
Voorzieningen wegens te verwachten verliezen	-2.116	-1.638
Totaal	31.319	9.877

 

Het geraamde eindresultaat per complex:

Bedragen x € 1.000

Complex	Boekwaarde 1-1-2019	Vermeerdering 2019	Vermindering 2019	Boekwaarde 1-1-2020	Te maken kosten	Te realiseren inkomsten	Eindresultaat
BIE bedrijven- en winkelgebieden
18 Zanddonk bedrijventerrein	815	379	1.059	134	147	328	-47
36 Haven Zeven	454	445	1.131	-231	973	1.131	-389
38 Afbouw Haven 1 t/m 6	6.527	3.293	8.688	1.132	660	3.124	-1.332
39 Haven 8 west	8.990	13.076	26.449	-4.383	9.897	12.040	-6.526
40 Insteekhaven	0	717	0	717	9.044	16.954	-7.193
43 Vm. Taxandriahal	712	10	722	0	0	0	0
68 Centrum Vrijhoeve	-35	35	0	0	0	0	0
Subtotaal BIE bedrijven	17.463	17.956	38.050	-2.631	20.721	33.578	-15.487
BIE Wonen
03 Oranjeplein	245	201	606	-159	120	0	-40
11 Dr. Mollercollege	426	3	0	429	132	6	555
12 Walewijc	132	-132	0	0	0	0	0
24 Landgoed Driessen	11.505	2.451	1.362	12.594	17.687	30.693	-412
50 Achter de Hoven	330	7	0	337	133	506	-36
68 Centrum Vrijhoeve	-17	17	0	0	0	0	0
81 De Waesgeerd	635	443	2.298	-1.220	3.749	3.226	-697
83 De Rugt	2.392	246	472	2.166	158	1.260	1.064
84 Oude brandweer Waspik	325	-325	0	0	0	0	0
Subtotaal BIE Wonen	15.972	2.912	4.738	14.146	21.978	35.691	434
Totaal Bouwgrond in exploitatie	33.435	20.868	42.788	11.515	42.699	69.268	-15.054

In exploitatie genomen bouwgrond
De in exploitatie genomen bouwgronden vertegenwoordigen een boekwaarde van € 9.877.000 per 31 december 2019. Van deze boekwaarde is de volgende onderverdeling naar kosten- en opbrengstensoort te geven :

Bedragen x € 1.000   

Grondverwerving	71.703
Kosten bouw- en woonrijp maken	88.234
Stortingen/bijdragen	65.841
Geactiveerde plan- en beheerskosten	27.693
Niet verrekenbare BTW en overigen	4.264
Bijgeschreven rente	32.264
Subtotaal	289.999
Af: bijdragen en opbrengsten	278.484
Boekwaarde ( exclusief voorziening)	11.515

De in exploitatie genomen bouwgronden betreffen complexen met een door de raad goedgekeurde exploitatieberekening.
Voor en tekstuele toelichting per complex wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid en de Nota grondexploitatie 2020.

Voorzieningen
Van de voorzieningen wegens te verwachten verliezen - die op de balans in mindering gebracht zijn op de boekwaarden - kan het volgende overzicht  worden gegeven:                                                                                         

Bedragen x € 1.000

Naam voorziening	31-12-2018	vermeerderingen	verminderingen	31-12-2019
Putstraat	18		18	0
Taxandriaweg 3	12	7		19
Dr. Mollercollege	556			556
Voormalig  Walewyck VMBO	151		151	0
De Rugt	999	64		1.063
Voormalige brandweerkazerne Waspik	358		358	0
Bedrijventerrein Zanddonk	22		22	0
Totaal	2.116	71	549	1.638

De verliesvoorzieningen zijn berekend  op eindwaarde, voor een bedrag van  € 1.638.017. De netto contante waarde hiervan bedraagt € 1.588.247.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar
De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt worden gespecificeerd:                                                             

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2019	Voorziening oninbaar	Balanswaarde  31-12-2019	Boekwaarde 31-12-2018
Vorderingen op openbare lichamen	153		153	133
Vorderingen BTW	6.566		6.566	2.215
Subtotaal vorderingen op openbare lichamen	6.719		6.719	2.348
Rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen	0		0	751
Debiteuren, overige vorderingen	1.625	- 150	1.475	1.684
Debiteuren belastingen	772	- 104	668	4.427
Debiteuren fietsenplan	14		14	11
Subtotaal overige vorderingen	2.411	- 254	2.157	6.122
TOTAAL	9.130	-254	8.876	9.221

In 2019 zijn daarvoor in aanmerking komende oninbare posten afgeboekt tot een totaalbedrag van € 123.000. Jaarlijks wordt op begrotingsbasis circa € 104.000 gestort in de voorziening dubieuze debiteuren. In verband met het faillissement van SLEM dient in 2020 nog € 24.000 als oninbaar afgeboekt te worden. De raad is van het faillissement reeds op de hoogte.

Op 1 maart 2020 staat nog € 1.712.000 (1 maart 2019: € 2.634.000) open. Dit bestaat uit belastingdebiteuren (€ 528.000) en overige debiteuren (€ 1.185.000). Als gevolg van een actief invorderingsbeleid is de omvang aan openstaande debiteuren in 2019 gelukkig fors teruggelopen. De ouderdomsanalyse op de belastingdebiteuren genereert een voorziene oninbaarheid van circa € 100.000. Tevens rekening houdende met de vordering op SLEM en een resterende af te boeken vordering Trucksafe (€ 120.000) dient de voorziening dubieuze debiteuren per 31 december 2019 een omvang te hebben van € 253.000. Dit betekent dat de voorziening met € 250.000 neerwaarts kan worden bijgesteld.

Bedragen x € 1.000

	2018	2019
Debiteuren 2015 en ouder (2014 en ouder)	592	806
Debiteuren 2016 (2015)	313	113
Debiteuren 2017 (2016)	157	88
Debiteuren 2018 (2017)	221	144
Debiteuren 1e kwartaal 2019 (2018)	199	97
Debiteuren 2e kwartaal 2019 (2018)	38	58
Debiteuren 3e kwartaal 2019 (2018)	47	57
Debiteuren 4e kwartaal 2019 (2018)	1.067	349
Totaal	2.634	1.712

 

Liquide middelen
Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten                                                                                                                                                                                                         

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Kassaldi	19	20
Banksaldi	74	741
Totaal	93	761

 

Overlopende activa
De post overlopende activa kan als volgt worden onderscheiden:                                                                                                                                                                                                                           

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Nog te ontvangen bedragen algemeen	1.781	2.505
Nog te ontvangen bijdragen van het Rijk	45	194
Nog te ontvangen bijdragen van overige overheden	1.135	1.611
Totaal	2.961	4.310

De nog te ontvangen bedragen van EU, Rijk en overige overheid die ontstaan door voorfinanciering op specifieke uitkeringen, kunnen als volgt 
worden gespecificeerd:               

Bedragen x € 1.000

Nog te ontvangen van het Rijk	1-1-2019	Vermeerderingen	Verminderingen	31-12-2019
Algemene uitkering	45	194	45	194
Totaal nog te ontvangen van overige  overheden	45	194	45	194

                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Bedragen x € 1.000

Nog te ontvangen van overige Nederlandse  overheidslichamen	1-1-2019	Vermeerderingen	Verminderingen	31-12-2019
Raad van de kinderbescherming	61	8		69
Baanbrekers	1.074	1.542	1.074	1.542
Totaal nog te ontvangen van overige  overheden	1.135	1.550	1.074	1.611

Tot het eigen vermogen van de gemeente worden gerekend het totaal van de reserves per einde boekjaar én het resultaat over het jaar. Zowel algemene reserves als bestemmingsreserves worden tot het eigen vermogen gerekend. Uitgangspunt voor deze opvatting is dat alle reserves door de gemeente vrij aangewend kunnen worden en een eerder vastgestelde bestemming altijd door de raad kan worden gewijzigd.
Hierbij dient echter de kanttekening te worden gemaakt dat een niet onaanzienlijk deel van de reserves bestaat uit 'geblokkeerde reserves'. Deze reserves kunnen niet vrij worden aangewend zonder dat dit consequenties heeft voor de budgettaire positie van de gemeente.

Het eigen vermogen per 31 december is als volgt te specificeren:                                                                                                                                                                                                                          

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Algemene reserve	12.347	9.337
Bestemmingsreserves	72.380	81.961
Subtotaal	84.727	91.298
Gerealiseerd resultaat	5.414	4.295

 

Het verloop van de reserves in 2019 wordt in het hierna volgend overzicht weergegeven:

Bedragen x € 1.000

Hieronder worden alle reserves toegelicht:

912005 Geblokkeerde reserve aandelen Bouwfonds
De gemeente participeert in het stimuleringsfonds volkshuisvesting tot het bedrag van deze reserve. De vermeerdering in 2019 betreft de mutatie stimuleringsfonds. Deze wordt jaarlijks met het opstellen van de jaarrekening bepaald.

912012 Geblokkeerde reserve onderwijs
Lasten (restant- boekwaarde en sloop) en baten (verkoop grond) van oude schoollocaties worden verrekend met deze reserve.
De onttrekking  uit deze reserve  bedraagt € 591.000 en betreft :
- jaarlijks ter dekking kapitaallasten € 69.000
- afboeking boekwaarde P. vd Geldschool i.v.m. sloop € 355.000 (10e begrotingswijziging 2018)
- sloopkosten P. vd Geldschool € 167.000 (begrotingswijzigingen : 10e 2018 en 18e 2019)

Geblokkeerde reserves
Alle overige geblokkeerde reserves zijn gevormd om de afschrijvingslasten te dekken van de bijbehorende investeringen. Jaarlijks worden de bedragen onttrokken ter grootte van de afschrijvingslast.

913002  Reserve Bouwfonds
Conform de uitgangspunten is in 2019 een bedrag van € 163.000 ten laste van deze reserve en ten gunste van de exploitatie gebracht. Dit ter dekking van de kapitaallasten die samenhangen met de deelname in het stimuleringsfonds volkshuisvesting.

913004 Reserve ruimtelijke beleidsplannen
De reserve is ingesteld om de middelen voor actualisatie bestemmingsplannen, waarvan de feitelijke besteding achter loopt op het begrotingsjaar, af te zonderen tot aan het moment van besteding. In 2019 zijn er geen uitgaven ten laste van deze reserve gebracht.

913005 Reserve personeelsfeest
Deze reserve is bedoeld om elke 3 jaar een personeelsfeest te kunnen organiseren. Als er voldoende ruimte is op het budget 5973060 Arbeidsvoorwaardenbeleid dan wordt er € 14.000 gestort in deze reserve.

913006 Egalisatiereserve ICT
Stand 31-12-2019 € 316.000. Deze reserve is opgezet om de fluctuerende lasten van ICT te egaliseren. De hoogte van de egalisatiereserve ICT wordt gemaximeerd op € 406.500 (jaarlijks investeringsbedrag). Bij een hogere stand van de egalisatiereserve ultimo boekjaar vindt afstorting plaats naar de AR.  De jaarlijks benodigde budgetten op de hulpkostenplaats Automatisering worden niet meer begrotingstechnisch gedekt door een opname uit de egalisatiereserve ICT. Collegebesluit 24 februari 2015.
Storting is saldo van baten en lasten van de KP automatisering.

913007 Reserve historische publicaties
De resterende middelen uit het project “Canon van Waalwijk” van € 8.913 zijn gestort in deze reserve ten behoeve van het stimuleren van particuliere historische publicaties over de gemeente Waalwijk. Door het college zijn verdeelregels opgesteld. Het geld is mede ingebracht door serviceclubs en de Rabobank met als doel erfgoedpublicaties.

913008 Reserve PC-vergoedingen
Deze reserve betreft een raadsbudget ten behoeve van fluctuerend bedrag aan uitgaven PC-vergoedingen.

913010 Reserve inburgering nieuwkomers
Deze reserve is ingesteld om hieruit de uitvoeringskosten van de integratienota te dekken.

913012 Reserve onderwijshuisvesting
De reserve heeft als doel het kunnen financieren van huidige en toekomstige huisvesting Primair- en Voortgezet onderwijs. De raad stelt periodiek het MeerjarenInvesteringsPlan onderwijshuisvesting vast. Het MIP vormt de leidraad voor de toekomstige  investeringen in het kader van de onderwijshuisvesting. De jaarlijkse onttrekking betreft het saldo van de lasten en baten op (voornamelijk) de producten 406 t/m 410.

913014 GOA, gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid
De reserve bestaat uit rijks- en gemeentelijke middelen en is nodig om het onderwijsachterstandenbeleid te bekostigen. De vermeerdering van deze reserve  bedraagt € 327.000 en betreft hogere baten op product 411 Lokaal onderwijsbeleid.

913017 Egalisatiereserve baggerplan
Deze reserve is bedoeld om de baten en lasten van het product afwatering en waterlossingen etc. te egaliseren. In het kader van de Waterwet artikel 5.23 is de gemeente ontvangst- en afvoerplichtig van vrijkomend afval uit de waterpartijen. Het waterschap is de beheerder van de waterlopen.  Op basis van het uitvoeringsplan van het waterschap zijn de kosten voor de komende periode 2011/2020 uitgewerkt. In 2019 is een bedrag van € 46.750 gestort.

913018 Reserve gemeentelijke monumenten
De reserve is bedoeld om toekomstige uitgaven op het terrein van monumenten en archeologie te kunnen dekken. Eind 2016 is het nieuwe erfgoedkader vastgesteld. Het restant van het instandhoudingsbudget wordt aan het einde van het jaar toegevoegd aan de reserve monumenten. In 2019 is conform de begroting een bedrag van € 10.200 aan de reserve toegevoegd en daarnaast is het restant (€ 48.000) van de geraamde instandhoudingsbijdrage aan de reserve toegevoegd.

913019 Reserve sociale woningbouw
De reserve is bedoeld voor het realiseren van (sociale) woningbouwprojecten in binnenstedelijke gebieden en Landgoed Driessen. In 2019 is conform de begroting met betrekking tot de formatie Wonen een bedrag van € 65.000 onttrokken en voor uitgaven verantwoord op het product 809 Wonen een bedrag van € 18.500.

913020 Reserve energiebesparende maatregelen huursector
De reserve is in 2009 gevormd (begrotingswijziging 2009/22) naar aanleiding van de geactualiseerde visie op het woonbeleid. De reserve is bedoeld als extra financiële stimulans voor de woningcorporaties en is gevormd ten laste van de reserve sociale woningbouw. Ter dekking van de verantwoorde kosten op product 809 is een bedrag van ongeveer € 11.000 onttrokken. 

913024 Reserve leefbaarheid WOP/DOP
Deze reserve heeft in hoofdzaak als doel de kapitaallasten van het Handboek Zanddonk en de kosten en de kapitaallasten van de wijk- en dorpsontwikkelingsplannen te dekken.  Conform begroting is er een bedrag gestort van 205.000. Daarnaast is er een bedrag van € 138.000 gestort als gevolg van de winstneming mbt  complex Waesgeerd-West. Ten behoeve van de dekking van de kapitaallasten en kosten zoals hierboven genoemd, is er een bedrag van 231.000 onttrokken. Daarnaast zijn er nog bedragen onttrokken ten behoeve van wijkbudgetten en de  kinderboerderij Waspik resp. € 50.000 en  € 11.000. 

913026 Reserve haven Waalwijk
Deze reserve is met  ingang van 2013 gevormd conform begrotingswijziging 2013/11. De ontvangen DUB subsidie in het kader van het project havenontwikkeling is hierin gestort. Ter dekking van de uitgaven op het uitvoeringskrediet voor de insteekhaven is in 2019 een bedrag van € 887.000 ten laste van de reserve gebracht. Daarnaast is conform begrotingswijziging 2019/13 een bedrag van € 380.000 ten laste van de reserve gebracht.

913027 Reserve Kerkvaartse haven
De oostelijk waterkering van de Kerkvaartse Haven is al langere tijd door het waterschap afgekeurd. Op dit moment zijn er diverse ontwikkelingen gaande die het herstellen van deze kering mogelijk lijken te gaan maken. Het is daarom wenselijk dat de reserve voor deze waterkering beschikbaar blijft. Conform begrotingswijziging 2019/18 is in 2019 een bedrag van € 30.000 onttrokken.

913028 Reserve milieusubsidies
Jaarlijks wordt in deze reserve een ontvangen bedrag voor het verleende recht van opstal van de biomassacentrale gestort. Voor het project doorontwikkeling windenergie is in 2019 een bedrag van € 52.000 onttrokken (begrotingswijziging 2017/21). Daarnaast is conform de begroting een bedrag van ongeveer € 27.000 gestort. Dit betreft de jaarlijkse opbrengst voor verleend recht van opstal voor de biomassacentrale.

913029 Risicoreserve transities
In de raadsvergadering van  11 december 2014 heeft de raad besloten om deze risicoreserve te vormen voor de jeugdhulp en de nieuwe WMO-taken. Het saldo per balansdatum is 0 omdat het gehele saldo nodig was om een deel van de tekorten te dekken. 

913030 Reserve maatregelen klimaatbeleid
In deze reserve zijn de middelen gestort die eerder vanuit de BANS/SLOK regelingen beschikbaar zijn gesteld. In het najaarsbericht 2015 is besloten om deze reserve te vormen. In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden. Per eind 2019 bedraagt het saldo van deze reserve € 12.000.

913031 Reserve externe milieutaken
Doordat de subsidieregeling voor het uitvoeren van taken in verband met de externe veiligheid wetgeving kwam te vervallen zijn de eerder ontvangen middelen voor externe veiligheidstaken in deze reserve gestort. In het najaarsbericht 2015 is besloten om deze reserve te vormen. In 2018 is een bedrag van € 50.000 onttrokken voor het project doorontwikkeling windenergie (begrotingswijziging 2017/21). In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden. Per eind 2019 bedraagt het saldo van deze reserve € 8.000.

913032 Reserve Regio werkt
In het najaarsbericht 2015 is besloten om de middelen die eerder beschikbaar waren gesteld voor het SET (Sociaal Economisch Team) beschikbaar te houden en in deze reserve te storten. In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden. Per eind 2019 bedraagt het saldo van deze reserve € 22.000.

913033 Reserve ISV
In januari 2016 is de raad middels een raadsinformatiebrief geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de besteding en bestemming van de resterende ISV gelden. Deze resterende middelen zijn gestort in deze reserve. In 2019 heeft een onttrekkingen plaatsgevonden voor een bedrag van ongeveer € 89.000 voor de kosten van bodem en geluid (inclusief deel apparaatskosten).

913034 Reserve 4 programma's
Met het vaststellen van begrotingswijziging 2016/17 is ten laste van de algemene reserve een bedrag van € 1.000.000 beschikbaar gesteld voor de programma’s binnenstad, veiligheid en economie. Dit bedrag is gestort in deze reserve. Conform de begroting 2019 is hier een bedrag van € 1.000.0000 aan toegevoegd. In  2019 is in totaal een bedrag van € 335.000 onttrokken ten behoeve van de uitgaven voor de 4 programma's. 

913035 Reserve huur Balade
In 2016 is een gedeelte van het perceel waar voorheen kinderdagverblijf ’t Wollukje was gevestigd verkocht. Bij de bestemming van het rekeningresultaat 2016 is door de raad besloten om deze middelen (€ 210.000) te storten in deze reserve ter dekking van de kosten die voortvloeien uit de huurovereenkomst voor BaLaDe.

913036 Beleidsreserve 2019 - 2022
In 2019 is naar aanleiding van het coalitieprogramma 2018 - 2022 de beleidsreserve voor € 6,5 miljoen gevormd vanuit de algemene reserve. In 2019 is in totaal voor € 2.530.000 besteed, nagenoeg gelijk aan hetgeen vooraf was voorzien (€ 2.680.000). Van de bestedingen is € 1 miljoen een toevoeging aan de reserve 4 Programma's en € 0,6 miljoen een toevoeging aan de reserve invoering omgevingswet. Verdere onttrekkingen zijn voor de zaterdagopenstelling publieksbalies (€ 50.000), de nieuwe manier van werken Griffie (€ 80.000), de extra capaciteit handhaving (€ 50.000), de integrale aanpak GO Waalwijk (€ 150.000), het programmamanagement (€ 300.000) en het ontwikkelbudget 4 programma's (€ 300.000).

913037 Egalisatiereserve reisdocumenten
Vanaf 2019 is er sprake van een sterke daling in het aantal aanvragen van paspoorten en identiteitskaarten. In de periode 2019 tot en met 2023 wordt ruim 75% minder aanvragen verwacht. Als gevolg van deze daling nemen de inkomsten voor Publiekszaken sterk af. Vanaf 2024 herstelt het aantal vragen zich weer tot 2029, waarna de aanvraagdip zich vervolgens herhaalt. Dit patroon van piek- en daljaren wordt veroorzaakt doordat in 2014 de geldigheidsduur voor paspoorten en identiteitskaarten voor personen van 18 jaar en ouder is verlengd van vijf naar tien jaar. Hierdoor worden gedurende vijf jaar bijna alle “18+ documenten” in omloop vervangen. Gevolgd door vijf jaar waarin vrijwel alleen “-18 documenten” worden uitgegeven of documenten voor bij eerste aanvragen en vermissingen. Naar verwachting gaat er ruim 50 jaar overheen voor de cyclus van piek- en dipjaren is uitgevlakt.
De nadelen 2019 – 2023 op reisdocumenten worden gedekt uit deze egalisatiereserve. Het nadeel voor 2019 bedraagt € 78.000 (raming € 104.000).

913038 Reserve invoering omgevingswet
Conform begrotingswijziging 2019/25 is er een bedrag van € 600.000 in deze reserve gestort. Daarnaast is er in 2019 een bedrag van € 100.000 onttrokken in verband met kosten die verband houden met het voorbereidingstraject van de invoering van de omgevingswet.

913039 Reserve Museum plus
De reserve Museum Plus is ingesteld bij het Najaarsbericht 2019 (begrotingswijziging 2019-033).  Op 24 oktober 2019 is aan de raad het voorlopige ontwerp van het nieuwe Schoenen en Leder Museum (Museum Plus) gepresenteerd. Daarbij is aangeven dat reeds in de begroting 2019 en verder opgenomen , maar nog niet concreet benodigde bedragen, voor het museum beschikbaar blijven. In 2019 betreft dit op het product 510 Oudheidkunde en volksfeesten (een deel van ) de posten subsidie aan het museum (€ 104.000 door lagere subsidie vanwege sluiting museum) , stelpost overig (€ 342.000) en afschrijvingen en rente (samen € 15.000). In totaal is € 461.000 gestort; in 2020 volgt een verdere storting. Uit de reserve worden aanloopkosten voor het nieuwe museum gefinancierd en een extra subsidie in de eerste 4 volle jaren na opening (voorzien voor eind 2021).

913050 Reserve bouwgrondexploitatie
De reserve bouwgrondexploitatie is noodzakelijk om tegenvallers en risico’s bij de gemeentelijke grondexploitaties te kunnen opvangen. Bij de vaststelling van de kadernota 2011 is door de raad bepaald dat deze reserve minimaal € 5 miljoen moet bedragen. Een saldo beneden het minimum behoeft direct aanvulling. De hoogte van de reserve wordt jaarlijks in het kader van de nota grondexploitatie heroverwogen.

De volgende onttrekkingen hebben plaatsgevonden in 2019:
Vennootschapsbelasting grondexploitatie  € 368.213
Toevoeging aan de Algemene Reserve € 5.509.817
Verlies complex 43 € 3.891
Afwaarderen boekwaarde Scharloo € 361.033
Verlies Antoniusstraat € 2.140
Verliesvoorziening Taxandriaweg € 6.662
Verlies Putstraat € 14.016
Verliesvoorziening complex 383 € 64.967

De volgende stortingen hebben plaatsgevonden in 2019:
Correctie onttrekking ivm vpb 2016, 2017 en 2018 € 656.000
Verkoop grond aan gemeente Heusden € 240.312
Winstneming complex 139 Haven 8 West € 5.942.242
Winstneming complex 138 Afbouw haven 1 t/m 6 € 3.008.963
Winstneming complex 136 Haven Zeven € 345.882
Winstneming complex 118 € Bedrijventerrein Zanddonk € 224.766
Winstneming Lijsterbesstraat € 6.196
Winstneming Benedenkerkstraat € 1.611
Winstneming Oudestraat € 676
Winstneming Besoijen € 147.265
Winstneming complex 384 Oude brandweerkazerne € 8.156
Vrijval voorziening vml Walewyc € 12.033
Winstneming complex 103 Oranjeplein € 115.611
Winstneming complex 268 Raadhuisplein Sprang-Capelle € 50.150
Winstneming Hogevaart € 266
Vrijval voorziening 921025 €  21.934
Winstneming complex 124 Landgoed Driessen € 226.676

913052 Reserve cultuur
De reserve is gevormd door diverse ontwikkellocaties een bijdrage te laten doen teneinde de gelegenheid te hebben om invulling te kunnen geven aan kunst. Door de gewijzigde voorschriften van de commissie BBV mogen geen stortingen meer plaatsvinden naar reserves vanuit complexen van het grondbedrijf, omdat dit gezien wordt als voortijdige winstafroming. Besloten is om de reserve in stand te houden voor de bekostiging van kunstobjecten. 
In 2019 werd  het kunstwerk Koffyhuis met name hieruit bekostigd.

913053 Reserve Parkmanagement
Tegenover deze reserve staat de deelneming van de gemeente Waalwijk in Parkmanagement BV. In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden.

913054 Reserve ruimtelijke kwaliteit
Vanuit de structuurvisie is deze reserve ontstaan. De bedoeling is dat door inbreiding middels een anterieure overeenkomst wordt bijgedragen aan deze reserve teneinde de ruimtelijke ontwikkelingen bij te laten dragen aan de ruimtelijke kwaliteit op de locatie, in de directe omgeving of middels een storting in deze reserve. Bij de vaststelling van de structuurvisie is aangegeven dat de reserve groen wordt overgeheveld naar deze reserve. De reserve groen is destijds gevormd door diverse ontwikkellocaties een bijdrage te laten leveren om rood voor groen te laten betalen. In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden.

913055 Reserve revitalisering Haven I - VI
Doel van deze reserve is het financieren van projecten die leiden tot revitalisering van delen van het bedrijventerrein Haven I-VI, waarbij het gaat om projecten waarbij een directe meerwaarde ontstaat indien betrokken bedrijven en gemeente gezamenlijk bijdragen aan het opstellen en uitvoeren van de plannen. In 2019 is conform begrotingswijziging 2019/27 een bedrag van € 267.000 onttrokken voor de verplaatsing van het gilde in verband met de aanleg van de insteekhaven.

913057 Reserve mobiliteitsfonds
De reserve mobiliteitsfonds is in 2013 gevormd, zoals hieronder toegelicht.
Deze reserve zal ingezet worden ter dekking van de kapitaallasten van het GOL. In 2019 is een bedrag van ongeveer € 147.000 onttrokken in verband met de ontvangen afrekening van de provincie voor de voorbereidingsfase. Deze afrekening kan in mindering gebracht worden op de toegezegde bijdrage door de gemeente Waalwijk voor het GOL.

913060 Reserve stimuleringsfonds centrum Waalwijk
Met begrotingswijziging 2016/01 is ten laste van de reserve bovenwijkse voorzieningen een bedrag van € 100.000 beschikbaar gesteld voor het centrum van Waalwijk. Dit bedrag is gestort in deze reserve. Daarnaast heeft met begrotingswijziging 2018/002 ten laste van de algemene reserve nogmaals een storting plaatsgevonden voor een bedrag van € 100.000. In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden. 

913061 Reserve herstructurering
Met het vaststellen van de nota grondexploitatie 2016 is ten laste van de reserve grondexploitatie een bedrag van € 1.000.000 in deze reserve gestort in verband met eerder aangegane verplichtingen met de BOM. In 2019 hebben er geen mutaties plaatsgevonden.

913062 Reserve bovenwijkse voorzieningen faciliterend grondbedrijf
Tot 2016 werd de reserve bovenwijkse voorzieningen gevoed vanuit de actieve grondexploitaties door een storting per m² en vanuit het faciliterend grondbeleid doordat de ontwikkelende partij via een anterieure overeenkomst een bedrag betaalde. In 2016 heeft de raad besloten om de reserve bovenwijkse voorzieningen toe te voegen aan de algemene reserve. Omdat vanuit het faciliterend grondbeleid via anterieure overeenkomsten een bijdrage wordt gevraagd voor bovenwijkse voorzieningen is met ingang van 2016 de reserve bovenwijkse voorzieningen faciliterend grondbedrijf gevormd. In 2019 is er vanuit 2 locaties (Schoolstraat en Julianastraat) een bedrag van ongeveer € 22.000 toegevoegd aan de reserve. 

913063 Reserve ontsluiting bedrijventerrein haven
Conform begrotingswijziging 2019/22 is deze reserve in zijn geheel ingezet ten behoeve van het krediet voor de aanleg van de noordelijke randweg. De reserve is toegevoegd aan de geblokkeerde reserve die is gevormd ter dekking van de kapitaallasten.

De voorzieningen t.b.v. de exploitatieverliezen grondexploitatie zijn niet opgenomen onder de voorzieningen, maar in  mindering gebracht op de boekwaarde van de complexen. Zie hiervoor (en voor een specificatie van de voorzieningen) de debetzijde van de balans, onder 'voorraden'. 
Hetzelfde geldt mutatis mutandis voor de voorziening wegens oninbaarheid van debiteuren. Deze is in mindering gebracht op de uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar.

Overeenkomstig het BBV wordt aan de voorzieningen geen rente toegevoegd. De voorzieningen per 31 december 2019 zijn als volgt te specificeren:

Bedragen x € 1.000

Hieronder zijn  de aard en reden de van voorzieningen toegelicht, alsmede de belangrijkste mutaties. 

921004 Voorziening wethouders pensioenen APPA
Op grond van gewijzigde regelgeving is in 2015 een pensioenvoorziening voor wethouders gevormd. Bij circulaire van 21 december 2015 is door het Rijk aangegeven op welke wijze de voorziening moet worden bepaald. Jaarlijks dient de gemeente een herberekening op basis van de dan geldende parameters (voor rente en overlijdensstaffels) uit te laten voeren.
Op basis van de actuele gegevens  heeft Proambt een actualisatie berekend van de voor de pensioenen benodigde voorziening. Een en ander betekent dat aan de voorziening per saldo € 809.000 extra moet worden toegevoegd. Wil de gemeente in de toekomst aan haar verplichtingen kunnen voldoen is een geactualiseerde voorziening wethouders-pensioenen benodigd van € 2.310.000. Deze forse storting is  ontstaan door gewijzigde wet- en regelgeving en aangepaste actuariële grondslagen. Denk hierbij aan verlaagde rekenrente en een aangepaste sterftetafel.

921011 Voorziening monitoring sanering Unnaplein
In 2010 is deze voorziening ontstaan vanuit het saneringskrediet Unnaplein. Omdat de saneringswerkzaamheden waren afgerond en men het krediet wilde afsluiten is er een voorziening gevormd voor de nog uit te voeren monitoring van het grondwater. Deze monitoring zou over een periode van 10 jaar periodiek plaatsvinden. De monitoring vindt plaats door Oranjewoud. In 2020 zal, zo het zich laat aanzien, de laatste monitoring plaatsvinden en kan de voorziening afgesloten worden.

922004 Voorziening riolering
De voorziening riolering is ingesteld op basis van de nieuwe BBV regelgeving.  In 2019 is € 574.500 gestort, zijnde het verschil tussen de werkelijke baten en lasten van het product riolering en de opbrengst rioolrechten.
Saldo per 31-12-2019 is € 1.866.000.

922006 Voorziening onderhoud gebouwen
De voorziening is ingesteld om het beheer en onderhoud aan gemeentelijke gebouwen op een voldoende niveau te kunnen uitvoeren, en de kosten daarvan te spreiden over meerdere jaren. De storting van € 1.166.200 is conform begroting 2019 ook is nog een aanvullende storting van € 16.500 gedaan i.v.m. Spuk sport. Aan de storting conform begroting ligt een uitgebreide inventarisatie ten grondslag die uitkomt op een onderhoudsverplichting van afgerond € 10.000.000 voor de komende 10 jaar. Eerder is al aangegeven dat de onderhoudsverplichting sterk is toegenomen door met name het nieuwe stadhuis (€ 1.000.000 ofwel € 100.000 per jaar) en het nieuwe overdekt zwembad (€ 1.820.000 ofwel € 182.000 per jaar). De onttrekkingen voor een totaalbedrag van € 1.415.600 betreffen de werkelijke onderhoudslasten. Het saldo is per 31-12-2019 € 357.500.

922007 Voorziening afvalstoffenheffing
De voorziening afvalstoffenheffing is ingesteld op basis van de regelgeving van de BBV. Voor 2019 is per saldo € 734.600 onttrokken, zijnde het verschil tussen de werkelijke baten en lasten. Het saldo is per 31-12-2019 € 1.224.000.

 

De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt:

Bedragen x € 1.000 

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen	160.729	137.805
Openbare lichamen	225	210
Totaal	160.954	138.015

In 2019 is circa 23 miljoen afgelost op leningen en zijn  er geen nieuwe leningen aangegaan. Over het boekjaar is ongeveer € 3,5 miljoen aan rente betaald op bovenstaande schuld. Voor een nadere toelichting op de rente wordt u verwezen naar de paragraaf financiering (en treasury).

Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar	8.382	17.411
Overlopende passiva	13.493	12.942
Totaal	21.875	30.353

 

De kortlopende schulden kunnen als volgt worden gespecificeerd:

 Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
Overige kasgeldleningen aangegaan	2.500	10.000
Banksaldi	1.681	1
Overige schulden	4.201	7.410
Totaal	8.382	17.411

 

De overlopende passiva kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Bedragen x € 1.000

	Boekwaarde 31-12-2018	Boekwaarde 31-12-2019
De van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren: Het Rijk Overige overheden	5.019	61 5.025
Verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd, en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen, met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume.	7.551	7.072
Overige vooruit ontvangen bedragen die ten bate komen van volgende begrotingsjaren	923	784
Totaal	13.493	12.942

 

De in de balans opgenomen van EU, Rijk en provincies ontvangen voorschotbedragen voor specifieke uitkeringen die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Bedragen x € 1.000

Vooruitontvangen van het Rijk	Saldo 1-1-2019	Vermeerdering	Vermindering	Saldo  31-12-2019
Bijdrage Kerkenvisie		50		50
Specifieke Uitkering Sport		11		11
Totaal	0	61		61
Vooruitontvangen overige Nederlandse overheidslichamen
Provincie: project insteekhaven	5.019			5.019
Gemeente Loon op Zand inzake Sociaal Economisch Team		6		6
Totaal	5.019	6	0	5.025

Ultimo 2019 stond de gemeente garant voor de navolgende leningen:

Staat van gewaarborgde leningen
Bedragen x € 1.000

Oorspronkelijk bedrag van de geldlening	Naam van de geldnemer	Restantbedrag 1-1-2019	Restantbedrag  31-12-2019	dekkingspercentage
728	Sport en culturele instellingen	376	595	100
3.387	Zorginstellingen	600	514	100
4.115		976	1109

Staat van gewaarborgde geldleningen tbv Waarborgfonds sociale woningbouw (BNG/NWB)
Bedragen x € 1.000

Oorspronkelijk bedrag van de geldlening	Naam van de geldnemer	Restantbedrag 1-1-2019	Restantbedrag  31-12-2019	dekkingspercentage
322.093	Waarborgfonds Sociale Woningbouw	317.171	298.216	50/100
322.093		317.171	298.216

A. COVID-19 (Corona)
Het COVID-19 (Corona) virus heeft geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019. Wel heeft het COVID-19 virus gevolgen voor de financiën van 2020 vanwege de maatschappelijke impact. Voor de gemeente Waalwijk zijn de financiële effecten voor 2020 en mogelijk volgende jaren nog hoogst onzeker en zullen  sterk afhankelijk zijn van de duur van deze pandemie. Vast staat in elk geval dat de gevolgen materieel van aard zullen zijn. Bij de bepaling van de weerstandsratio is daarom hiermee rekening gehouden. We bewaken onze liquiditeitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende de crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren. 
Via voor- en najaarsbericht 2020 en zo nodig tussentijds zullen de financiële effecten voorzien van dekkingsmaatregelen voorgelegd worden aan de gemeenteraad. De Kadernota 2021 zal pas later in het jaar voorgelegd worden aan de gemeenteraad, zodat maximaal de impact van COVID-19 virus meegenomen kan worden en vervolgens verwerkt in de begroting 2021 en meerjarenbegroting 2021-2024. 

B. Personele verplichtingen
Met het besluit begroten en verantwoorden is het verboden voorzieningen te vormen voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Om die reden wordt géén post voor personele verplichtingen opgenomen op de balans.

C. Eigen bijdrage op grond van de WMO
Een aanvrager van een voorziening, hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op grond van de WMO een eigen bijdrage verschuldigd. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het CAK. De informatie van het CAK (om privacyredenen beperkt) is ontoereikend om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen.
Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen op grond van de WMO geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dit betekent dat door de gemeenten geen zekerheden omtrent omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen.

D. Terugkoopverplichting brandweerkazerne
Eind 2013 is de door de gemeente gebouwde brandweerkazerne in Waspik verkocht aan de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant. In de verkoopovereenkomst is de voorwaarde opgenomen, dat indien de Veiligheidsregio niet langer eigenaar wenst te zijn c.q. de kazerne niet meer voor de huidige bestemming gebruikt wordt, de gemeente is gehouden alsdan het eigendom van de brandweerkazerne terug te kopen. De terugkoopprijs zal gelijk zijn aan de op dat moment geldende boekwaarde. De boekwaarde van de brandweerkazerne bedraagt ultimo 2019 € 970.000.

E. Afrekening zorg in natura en verantwoording PGB-gelden.
Per 1 januari 2015 is een aantal taken (transities) overgeheveld naar de gemeenten. Voor de afrekening zorg in natura betekent dit dat onduidelijkheid bestaat rond een deel van de productieopgaven van de aanbieders. In de jaarrekening zijn de bedragen opgenomen die bij het opmaken van de jaarrekening aannemelijk waren.
Voor de PGB geldt dat mogelijk hogere bestedingen zijn gedaan die door SVB  alsnog verrekend worden. In de jaarrekening zijn de niet bestede budgetten voortvloeiende uit de transities voorlopig “geparkeerd” in de Reserve risico’s transities. Eventuele verplichtingen kunnen dan alsnog hieruit bekostigd worden.

F. Grondexploitatie
Per einde 2019 is er sprake van twee bouwclaims. Twee aannemers hebben in het verleden gronden ingeleverd en daar een bouwclaim voor teruggekregen. Tegen een marktconforme residuele grondprijs zal de grond in relatie tot deze bouwclaim in de toekomst geleverd worden door de gemeente, maar feit is wel dat we nog een aantal woningen verplicht door deze aannemers moeten laten bouwen.

G. Overigen
De gemeente heeft zich gecommitteerd aan diverse meerjarige inkoopverplichtingen.