Warmtetransitie
We hebben in 2022 een start gemaakt met de uitvoering van de op 21 december 2021 vastgestelde transitievisie Warmte. Daarin staat dat de gemeente de komende jaren volop wil inzetten op het isoleren van woningen. De ambitie is dat voor 2030 één op de vijf woningen in de gemeente goed geïsoleerd is, zodat deze geschikt zijn om in de toekomst aardgasvrij te worden gemaakt. Waalwijk kiest nog niet voor het aanwijzen van wijken die op grote schaal aardgasvrij worden gemaakt. De visie is een eerste stap op weg naar 2050 wanneer we in Nederland geen gas meer gebruiken voor het verwarmen van woningen en gebouwen.
In 2022 zijn veel activiteiten uitgevoerd om de inwoners te faciliteren bij het verduurzamen van de woning:
- we hebben verder invulling gegeven aan het digitale energieloket www.regionaalenergieloket.nl/waalwijk;
- we hebben samen met het platform Waspik en de energie coöperatie Langstraat Energie de warmtescanpilot Waspik afgerond. Hiermee hebben veel woningeigenaren inzicht gekregen in de warmtelekken van hun woning;
- energie coöperatie Langstraat Energie is een fysiek energieloket in de bibliotheek gestart, de gemeente faciliteert;
- de eerste energiecoaches van de energie coöperatie Langstraat Energie zijn op bezoek gegaan bij woningeigenaren om deze tips te geven voor het verduurzamen van de woning. De gemeente faciliteert in de opleiding van de coaches;
- er zijn collectieve inkoopacties door de gemeente opgezet om gezamenlijk dak- en spouwmuurisolatie en isolerend glas aan te kopen en te installeren;
- het project energiearmoede is opgezet, waarbij inwoners die aan de criteria voldoen ondersteund worden met een rijksbijdrage maar ook via een voucherregeling gefaciliteerd worden in de aanschaf van kierdichtingsmaterialen en zuiniger witgoed. Het project energiemaatjes is opgezet om deze inwoners daarbij te ondersteunen;
- we zijn gestart met het voorbereiden van de activiteiten in de kansrijke buurten en wijken, Zanddonk, Landgoed Driessen en Waspik;
- het in de transitievisie Warmte genoemde kenniscentrum voor warmtetransitie heeft een plek gekregen in het plan van aanpak Grote Oogst voor de verduurzaming van de bedrijventerreinen;
- het hebben gefaciliteerd in activiteiten voor VvE’s. Deze bestonden uit het houden van informatiebijeenkomsten voor VvE-besturen en het beschikbaar stellen van een aantal QuickScans om VvE’s inzicht te geven in de verduurzamingsmogelijkheden;
- er is verder invulling gegeven aan het plan van aanpak verduurzaming maatschappelijk vastgoed door de gemeente;
- het invullen van de benodigde ambtelijke formatie voor de uitvoering van de warmtetransitie is een punt van zorg.
Grootschalige opwek van Duurzame energie
Ondanks ons in 2021 genomen besluit niet deel te nemen aan het publiek ontwikkelbedrijf nemen we actief deel aan de Regionale Energie en Klimaat Strategie. Wij handelen in lijn met de regionale kern- en keuzeagenda. Voor ons is meedoen aan het opstellen en actueel houden van het REKS-bod onderdeel van de kernagenda en we dragen daarom actief bij aan de verschillende regionale werk-, project en stuurgroepen.
Uitvoering van beleid is onderdeel van de keuzeagenda. Wij kiezen ervoor de ontwikkeling van energiehubs in Waalwijk lokaal aan te pakken en zijn daar in uw opdracht al mee begonnen.
In 2022 hebben we verder invulling gegeven aan activiteiten die voortvloeien uit de vaststelling van de kadernota Grootschalige Opwek van Duurzame Energie door de gemeenteraad in juli 2021. Het plan van aanpak voor het onderzoek is begin 2022 door de gemeenteraad vastgesteld, dit heet de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). In 2022 zijn de onderzoeken uitgevoerd. Omwonenden en andere belanghebbenden zijn hierbij betrokken via themabijeenkomsten en inloopuren. In februari 2023 is duidelijk geworden welke locaties volgens de onderzoekers geschikt zijn om de zonne- en windenergie op te wekken. Dit staat omschreven in het concept-voorkeursalternatief (VKA). Uiteindelijk beslist de gemeenteraad begin 2024 of het voorkeursalternatief definitief wordt vastgesteld.
Verduurzaming bedrijventerreinen
Meer dan 50% van het energieverbruik in Waalwijk vindt plaats op de bedrijventerreinen. Veel bedrijfs- en productieprocessen kunnen met minder grond- en reststoffen vormgegeven worden. De bedrijventerreinen lichten rood op op de zogenaamde hittestress-kaart.
De gemeente heeft daarom in 2020 een Green Deal verduurzaming Bedrijventerreinen met de relevante stakeholders afgesloten. Deze liep eind 2022 af. Met de stakeholders is in 2022 gewerkt aan een vervolg op de Green Deal.
Binnen Green Deal 1.0 zijn veel resultaten geboekt. Zo zijn er bijna 100 ondernemers deelnemer geworden van de stichting Waalwijk CO2 Vrij. Circa 60 deelnemers hebben een energiescan en/of een klimaatscan laten uitvoeren. Verder is er onderzoek gedaan naar een warmtenet, gebaseerd op een biomassastoomcentrale voor bedrijven die stoom in hun productieproces nodig hebben. Ook zijn er klimaatsafari’s georganiseerd en zijn bedrijven bij elkaar gebracht om te zoeken naar matches tussen benodigde grondstoffen en hun reststoffen. Veel daken zijn mede dankzij de inzet van de samenwerkingspartners voorzien van zonnepanelen. Tevens doen bedrijven uit Waalwijk mee aan een pilot voor het creëren van een energiehandelsplatform en er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor een slim energienet en het gebruik van waterstof in het zwaar transport. Als laatste is een aantal Waalwijkse ondernemers gestart met batterijopslag.
We zetten de verduurzaming van de Waalwijkse bedrijventerreinen en de samenwerking met de stakeholders in 2023 voort. Daartoe is in opdracht van de gemeente en de Stichting Waalwijk CO2 Vrij Green Deal 2.0 opgesteld met als bijlage een plan van aanpak verduurzaming bedrijventerrein 2023 t/m 2025. De Green deal beschrijft hoe en met wie we de opgave voor de komende 3 jaren oppakken. Het plan van aanpak beschrijft ook wat we oppakken. Tezamen vormen ze de basis voor de uitkering uit de bijdrageregeling Grote Oogst van de provincie Noord Brabant van €250.000 voor Waalwijk. In de begroting 2023, die u op 10 november heeft vastgesteld, is ter cofinanciering hiervoor incidenteel een bedrag van €250.000 opgenomen. Ook van de ondernemers wordt een vergelijkbare bijdrage gevraagd. Deze is geborgd in de deelnemersbijdragen van ondernemers aan de Stichting Waalwijk CO2 Vrij.
Door deel te nemen in de Green Deal en met de betrokken stakeholders te werken aan de verduurzaming van het bedrijventerrein wordt een effectieve samenwerking gecreëerd zowel tussen de professionele partners onderling als met de ondernemers op de bedrijventerreinen.
Door de samenwerking ontstaat een aanzienlijk basisbudget voor de uitvoering van het plan van aanpak, te weten €750.000. Op de verschillende thema's wordt de komende periode gezocht naar aanvullende financiële arrangementen in de vorm van subsidies en bijdrageregelingen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de impulsregeling van het rijk en de bijdrageregeling klimaatadaptatie van de provincie voor klimaatadaptieve maatregelen en diverse Europese en rijksregelingen voor de energietransitie.
Op 28 november 2022 is de Green Deal ondertekend door alle stakeholders.
Klimaatadaptatie
Het klimaatbestendig maken en meer biodivers inrichten van onze buitenruimte wordt steeds meer de norm. We geven bij de uitvoering van de projecten uit het IUP tevens uitvoering aan de Uitvoeringsagenda Klimaat die in 2021 is opgesteld. We hanteren de groennorm en hebben uitvoering gegeven aan de laatste activiteiten uit de groene agenda.
Circulaire economie
In 2022 is de gemeente gestart met een aantal afvalproeven met als doel de hoeveelheid restafval per huishouden nog verder te beperken. We zijn officieel gecertificeerd als Fairtrade gemeente en zijn samen met een landbouwcoöperatie op zoek naar geschikte grond waar zij in coöperatief verband een kringloopboerderij kunnen exploiteren.
