In Waalwijk zien we twee maatschappelijke uitdagingen. Een deel van onze jongeren en hun omgeving hebben ondersteuning nodig. Via een programma pakken we dit integraal op. De tweede uitdaging gaat over het beter behouden of het terughalen (voor werk en/of wonen) van jongeren om de braindrain te stoppen. De huidige inzet gaan we vergroten.
Programma Jeugd
We willen dat alle kinderen in Waalwijk gezond, veilig en prettig kunnen opgroeien. Wij willen onze jeugd faciliteren bij de ontwikkeling naar de volwassene van morgen. Door te investeren in de jeugd en hun ouders, investeren wij in de toekomst van Waalwijk. Waalwijk heeft een grote groep jongeren (1 op de 5 inwoners is onder de 19 jaar), waarbij ruim 15% gebruik maakt van jeugdzorg. Daarnaast zijn we een vergrijzende gemeente, met een gemiddelde leeftijd van 43 jaar. We hebben op termijn de huidige jongeren hard nodig om onze zorg en welvaart in stand te houden.
De stap naar preventie is ingezet maar vraagt om meer uitvoeringskracht, meer integrale benadering en stevige sturing. Dat geldt zowel binnen de gemeentelijke organisatie als met bestaande en nieuwe partijen. Het is belangrijk om nu te investeren in onze jeugd. Tot op heden hebben we dat via de verschillende beleidsvelden gedaan, maar we missen een integrale aanpak.
Daarom kiezen we nu voor een programmatische aanpak Jeugd. Inclusief aansturing en werkbudget, zoals de bestaande programma’s Binnenstad en Duurzaamheid. Doel van het programma is dat elke jongere in Waalwijk opgroeit tot een gezonde en zelfstandige volwassene. De doelgroep zijn alle kinderen (en ouders/verzorgers) in de leeftijd van -9 maanden tot circa 23 jaar. Aandachtsgebieden zijn: opvoeding, onderwijs, gezondheid en (jeugd)zorg, werken, wonen en vrijetijdsbesteding.
Een belangrijke rol bij deze aanpak heeft het jongerenwerk. Dat moet meer in de wijken en buurten zichtbaar zijn (vindplaatsgericht werken) en gericht zijn op de doelgroep kwetsbare jeugd. Ook moet het jongerenwerk flexibel in kunnen spelen op maatschappelijke ontwikkelingen en in goede samenwerking met andere partners in onze gemeente worden uitgevoerd.
Dit gaan we doen
• De eerste 1000 levensdagen zijn cruciaal voor een goede start. De gezondheid voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller van zowel fysieke als mentale problemen op latere leeftijd. We investeren jaarlijks in ‘de kansrijke start’ en maken een eenmalig werkbudget vrij voor 2 jaar.
• We gaan door met Voor- en Vroegschoolse Educatie en Waalwijk Taalrijk.
• We zien dat de praktijkondersteuner Jeugd GGZ bij huisartsen preventief werkt en geïndiceerde zorg vermindert. Daarom breiden we het aantal uren structureel uit.
• In 2023 en 2024 stellen we een programmamanager Jeugd aan, inclusief een werkbudget. Na 1,5 jaar, voor de Kadernota 2025, evalueren we de voortgang van het programma.
• We maken structureel ruimte voor een beleidsadviseur voor het uitvoeren van het Jeugdkader.
De braindrain
Jongeren zijn de toekomst van Waalwijk. We zien met pijn in het hart dat jongeren en jongvolwassenen, die voor studie onze gemeente verlaten, niet in dezelfde aantallen terugkomen. Het maakt dat de leeftijdsopbouw van onze gemeenschap uit balans raakt. Dat is niet goed voor de leefbaarheid in onze buurten, kernen en stad én voor de draagkracht om voorzieningen te behouden. Het stelt ons voor de vraag en urgente opgave: wat hebben jongeren nodig om hier te blijven of na hun studie terug te komen voor werk of als inwoner? Want dat beïnvloedt de toekomst van onze bedrijven, het economisch vestigingsklimaat en daarmee onze toekomstige welvaart.
Het is moeilijk, maar niet helemaal onmogelijk, om te concurreren met de aantrekkingskracht van grote Brabantse steden. Jongeren hebben hun sociale netwerken, familie en vrienden en het verenigingsleven nog in Waalwijk. Daarnaast zijn er ontzettend veel interessante werkplekken bij onze bedrijven. En we werken aan een aantrekkelijker Waalwijk waar het goed leven is: een bruisend centrum met evenementen, goede voorzieningen, betere OV-bereikbaarheid, een stedelijk woon- en leefmilieu en karakteristieke dorpen en wijken.
De genomen acties om iets te doen aan de braindrain zijn positief, maar te kleinschalig om de gewenste impact te hebben. We zien dit onderwerp als één van onze speerpunten in deze periode. Onze gemeente moet een aantrekkelijke plek zijn om te blijven, of na studie elders, terug te komen. Dat vraagt om een brede aanpak. Van betere zorg, onderwijs en openbaar vervoer tot woningbouw. En van het stimuleren van ondernemerschap tot werken aan een bruisende binnenstad.
De vraag hoe we een aantrekkelijke plek kunnen zijn voor deze jongeren, gaan we niet beantwoorden zonder de jeugd en jongeren daar actief bij te betrekken. Initiatieven voor evenementen en activiteiten gaan we extra faciliteren. We intensiveren en verbreden het project Stop de Braindrain. Alle Waalwijkse jongeren die in de laatste fase van hun middelbare school zitten, moeten kennismaken met het lokale bedrijfsleven. Tijdens hun studie aan het mbo, hbo of universiteit blijven we ze volgen en we houden contact. Zodra ze een stageplaats zoeken of een bedrijf voor een project, doen we een aanbod op maat uit Waalwijk. Om dit goed te kunnen doen, is samenwerking met ons lokale bedrijfsleven en de regionale onderwijsinstellingen een voorwaarde. Gezien het profiel van onze bedrijven zijn vooral techniek en technologie belangrijke studierichtingen. Rond het afstuderen gaan wij jongeren actief informeren over het werk- en woonaanbod in Waalwijk.
Dit gaan we doen:
• We gaan onze Waalwijkse jongeren sociaal en economisch binden, door ze onder bepaalde voorwaarden voorrang te geven op de lijst van woningzoekenden (zowel huur als koop).
• We zetten in op een breder (MBO) leeraanbod dat aansluit bij de kwalitatieve capaciteitsvraag vanuit ons lokale bedrijfsleven dat qua omvang een gerichte leerlijn in onze gemeente rechtvaardigt.
• Voor 2023 tot en met 2025 trekken we extra geld uit voor het intensiveren van het project Stop de Braindrain.