2. Samenvatting beleid en financiën

Samenvatting beleid

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

In dit Najaarsbericht zijn 54 maatregelen (activiteiten) opgenomen. Van deze maatregelen is bij de programma's en  beleidsvelden de huidige stand van zaken aangegeven, waarbij met de kleur is bepaald in welke mate de maatregel op schema ligt.

GROEN         De maatregel verloopt conform de omschrijving/planning en zal tijdig met het gewenste resultaat worden afgerond of is reeds afgerond.
ORANJE:       De maatregel behoeft bijsturing om de maatregel in tijd en/of kwaliteit met het gewenste resultaat af te ronden.
ROOD:          De maatregel zal NIET met het gewenste resultaat worden afgerond.

In onderstaand overzicht staat weergegeven, de verdeling van al dan niet gerealiseerde maatregelen gerubriceerd naar Programma/Beleidsveld.

Programma/Beleidsveld Indicatoren (TIJD)
Programma's: G O R
Binnenstad 3 1 0
Duurzaamheid 5 2 0
Jeugd 2 0 0
Beleidsvelden:      
0. Bestuur en ondersteuning 1 0 0
1. Veiligheid 1 0 0
2. Verkeer, vervoer en waterstaat 4 1 0
3. Economie 3 3 0
4. Onderwijs 0 0 0
5. Sport, cultuur en recreatie 4 1 0
6. Sociaal domein 7 0 0
7. Volksgezondheid en milieu 1 0 0
8. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing 11 4 0
TOTAAL     (54) 42 12 0

 

Samenvatting financieel

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

De begroting 2023 is door de gemeenteraad vastgesteld op 10 november 2022.  Op 22 juni 2023 heeft de raad het Voorjaarsbericht 2023 vastgesteld, met daarbij de structurele doorwerking naar 2024 en verder.
Daarna is in raadsinformatiebrief 072-23 gerapporteerd over de uitkomst van de Meicirculaire 2023 . De uitkomsten daarvan voor 2023 worden in dit Najaarsbericht 2023 nog toegelicht, voor 2024 en verder zijn die al in de Programmabegroting 2024 verwerkt. In raadsinformatiebrief 107-23 is gerapporteerd over de uitkomsten van de Septembercirculaire 2023 van het gemeentefonds. De uitkomsten daarvan worden voor 2023 en verder verwerkt in het financieel meerjaren beeld in dit Najaarsbericht .

Zie ook:

Begroting 2023: Raadsvoorstel begroting 2023 , Programmabegroting 2023  en Actualisering-begroting-2023
Voorjaarsbericht 2023: Raadsvoorstel Voorjaarsbericht 2023 en Voorjaarsbericht 2023
Meicirculaire 2023 (072-23): Meicirculaire 2023: financiële effecten daarvan zijn voor 2023 in dit Najaarsbericht 2023 in voorstel NJB23 / 0.04  toegelicht..
Septembercirculaire 2023: Septembercirculaire 2023, financiële effecten daarvan zijn voor 2023 en verder in dit Najaarsbericht 2023 in voorstel NJB23/0.05 toegelicht.

Volgend op deze stukken wordt nu het Najaarsbericht 2023 gepresenteerd met de financiële effecten voor de jaren 2023-2027.

Financieel beeld na Najaarsbericht 2023

Terug naar navigatie - Financieel beeld na Najaarsbericht 2023

 Onderaan de tabel zijn de wijzigingen van dit Najaarsbericht toegevoegd. 

Bedragen
x € 1.000         

N = Nadeel

V = Voordeel

2023 2024 2025 2026 2027
           
Voorjaarsbericht 2023 V               99 V      3.181 V       5.522 N      1.650 N       1.626
Wijzigingen Kadernota 2024 n.v.t. N      2.970 N       2.777 N      2.538 N       5.906
Meicirculaire 2023 (2023 wordt verwerkt in dit Najaarsbericht) n.v.t. V      1.078 V           172 N      1.958 N              42
Financieel beeld bij kaderstellend debat op 6 juli 2023 V               99 V     1.289 V       2.917 N       6.146 N       7.574
           
Technische bijstellingen begroting 2024 n.v.t. V         331 V           106 N        1.303 N           603
Aanvullende voorstel begroting 2024 (begr. wijz. 2024-001) n.v.t. N         150 N           141 N               91 N              66
Amendementen begroting 2024 (begr. wijz. 2024-002) n.v.t. N            50     V              20
Begrotingspositie na Voorjaarsbericht 2023 / Programmabegroting 2024 V               99 V     1.420 V       2.882 N        7.540 N       8.223
           
Wijzigingen Najaarsbericht 2023 V        3.690 V     2.034 V      1.832 V       1.522 V       3.206
Totaal na Najaarsbericht 2023 V        3.789 V     3.454 V      4.714 N       6.018 N      5.017

Toelichting op vermelding incidentele baten en lasten:
Vanuit de Provincie is op 4 augustus 2021 de (nadere) handreiking “Verduidelijking structurele en incidentele baten en lasten” verschenen, omdat de Provincie van mening was dat de BBV-voorschriften op dit punt niet voldoende waren om tot een goede toetsing van gemeentebegrotingen te komen. Met toepassing van de nieuwe handreiking is alsnog een overzicht opgenomen in de programmabegroting en de actualisering van de begroting 2023. De financiële effecten hiervan zijn meegenomen in bovenstaande tabel op de regel "Voorjaarsbericht 2023" en "Technische bijstellingen begroting 2024". 

Wijzigingen Najaarsbericht 2023:
De wijzigingen van het Najaarsbericht 2023 worden in de volgende tabel gespecificeerd.
Verdere inhoudelijke toelichtingen op de wijzigingen Najaarsbericht 2023 zijn opgenomen bij de desbetreffende beleidsvelden (zie hoofdstuk 3).

Voorstellen Najaarsbericht 2023

Terug naar navigatie - Voorstellen Najaarsbericht 2023

 

Bedragen
€ 1.000   

N = nadeel

V = voordeel

 I = incidenteel
S = structureel

2023 2024 2026 2026 2027
Beleidsveld 0: Bestuur en ondersteuning / Bestuur            
NJB23/0.01  Wachtgelden voormalig wethouders I V          70        
Beleidsveld 0: Bestuur en ondersteuning / Burgerzaken            
NJB23/0.02  Hogere legesopbrengst reisdocumenten I V          50        
NJB23/0.03  Verkiezingen Tweede Kamer 22 november 2023 I 0        
Beleidsveld 0: Bestuur en ondersteuning / Financiën            
NJB23/0.04  Meicirculaire 2023: alg. uitkering  /lasten I N    1.829        
NJB23/0.04  Meicirculaire 2023: algemene uitkering / baten I V        898        
NJB23/0.05  Septembercirc. 2023: alg. uitkering lasten S V    1.000 V     2.252 V      1.978 V     1.662 V     3.336
NJB23/0.05  Septembercirc. 2023: alg. uitkering baten S N           94 N         207 N             95 N            89 N            79
NJB23/0.06  Verrekening alg. uitkering voorgaande jaren I V        119        
NJB23/0.07  Oormerkingen ingezet t.b.v. gemeentelijke taken I 0        
NJB23/0.08  Financiering: rente kort / rente lang I V        460        
NJB23/0.09  Herberekening kapitaallasten I N        302        
NJB23/0.10  Onvoorzien: bijdrage noodhulp Marokko I 0        
NJB23/0.11  Analyse BTW en betalingen 2017 - 2021 I V        247        
NJB23/0.12  Vennootschapsbelasting I 0        
NJB23/0.13  Structureel hogere lasten Communicatie S N           40 N           40 N             40 N            40 N            40
NJB23/0.14  Verblijfsbelasting arbeidsmigranten I V           72        
NJB23/0.15  Onttrekking egalisatiereserve ICT Beleid I 0        
NJB23/0.16  Vervallen budget communicatie Waalwijk pioniersstad I 0        
Beleidsveld 1: Veiligheid            
NJB23/1.01  Vervallen bijdrage VRMWB in kapitaallasten I N           32        
Beleidsveld 2: Verkeer, vervoer en waterstaat /
Stedelijke  omgeving
           
NJB23/2.01  Lagere lasten parkeren I V         140 V        140      
NJB23/2.01  Hogere baten parkeren I V            50        
NJB23/2.02  Kleine reconstructies wegen I 0        
NJB23/2.03  Verbruik en doorberekening E-laadpalen I V           17        
NJB23/2.04  Aanleg van glasvezelkabels I V           39        
NJB23/2.05  Baggerplan I 0        
NJB23/2.06  Onderhoudsbudget jachthaven Sprang-Capelle S V            23 V          24 V           24 V          24 V          24
NJB23/2.07  Bijstellen inhuurbudget TOOR I N         124        
Beleidsveld 4: Onderwijs            
NJB23/4.01  Stopzetten project Tilburg University I 0 0      
Beleidsveld 5: Cultuur, sport en recreatie            
NJB23/5.01  Specifieke uitkering IJsbanen en Zwembaden I N        236        
NJB23/5.02  Opbrengst zwembaden I V           70 V          25 V            25 V          25 V       25
NJB23/5.03  Hogere bezettingsgraad sporthallen S V           70        
NJB23/5.04  Onderhoud speeltuinen en -weiden I N           27        
NJB23/5.05  Onderhoud vastgoed Schoenenkwartier I 0        
Beleidsveld 6: Sociaal domein /
Integrale aanpak sociaal domein
           
NJB23/6.01  WMO maatwerkarrangementen WRV I N       169        
NJB23/6.02  WMO hulp bij huishouden I N       115        
NJB23/6.03  Bijstellen jeugdzorg via regio Hart van Brabant I 0        
NJB23/6.04  Opvang vluchtelingen Oekraïne I V   1.436        
NJB23/6.05  Ondersteuning vrijwilligers I V          60        
NJB23/6.06  Vrijvallen reserve ondersteuning financieel welzijn  I V   2.196        
NJB23/6.07  Vrijvallen budget maatwerkfonds I V       305        
Beleidsveld 7: Volksgezondheid en Milieu            
NJB23/7.01  Aanpassing budgetten afkoppelen hemelwater S 0 0 0 0 0
NJB23/7.02  Bijdrage OMWB I N         77        
NJB23/7.03  Kansrijke start I V         39        
Beleidsveld 8: Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, stedelijke vernieuwing: Ruimtelijke ordening            
NJB23/8.01  Inhuur, extern advies, software TVVB S N       207 N         60 N          60 N          60 N         60
NJB23/8.02  Aanpassing budgetten onderhoud gebouwen I N       111        
NJB23/8.03  Aanpassing energie-budgetten gebouwen I N       253 N       100      
NJB23/8.04  Stedenbouwkundige visie I 0        
TOTAAL wijzigingen NAJAARSBERICHT 2023   V   3.690 V   2.034 V   1.832 V   1.522 V     3.206
             
RECAPITULATIE INCIDENTEEL en STRUCTUREEL            
INCIDENTEEL:            
Nadelen   N    3.275 N      100      
Voordelen     V    6.213 V      140      
Saldo Incidenteel   V    2.938 V         40 0 0 0
             
STRUCTUREEL:            
Nadelen   N         341 N       307 N          195 N       189 N       179
Voordelen   V     1.093 V   2.301 V      2.027 V   1.711 V   3.385
Saldo structureel   V         752 V   1.994 V      1.832 V   1.522 V   3.206
             
Totaal wijzigingen NAJAARSBERICHT 2023   V     3.690 V   2.034 V     1.832 V   1.522 V   3.206

 

Samenvatting voortgang ombuigingen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Stand van zaken ombuigingen sociaal domein

Terug naar navigatie - Stand van zaken ombuigingen sociaal domein

Begin 2020 bleek dat, onder andere door ontwikkelingen in wetgeving, de tekorten in het sociaal domein naar 2021 toe verder opliepen. De tekorten kwamen zowel vanuit de jeugd (regionaal) als vanuit prijs en volume ontwikkelingen in de Wmo (lokaal). We zijn met deze tekorten aan de slag gegaan met als uitgangspunt dat de tekorten in het sociaal domein ook opgelost worden binnen het sociaal domein. Bij Voorjaarsbericht 2023 en Kadernota 2024 is een aantal ombuigingen gerealiseerd en enkele zijn niet te realiseren gebleken. De effecten daarvan zijn in de begroting 2023 en verder verwerkt.
Daarnaast zijn door het rijk kortingen opgelegd via de circulaires gemeentefonds (punten 3, 4 en 5 in onderstaande tabel).
In de begroting 2023 zijn nu nog voor de jaren 2023 – 2027 nog de volgende taakstelling opgenomen. 

Bedragen x  € 1.000            

2023

2024

2025

2026

2027

1. Beheersmaatregelen jeugdzorg

274 300 300 300 300

2. Beheersmaatregelen Wmo

25

130

130

130

130

3. Korting rijk Meicirculaire 2022: valpreventie  ouderen

27 41 42 42 42

4. Korting rijk Septembercirculaire 2023: SVB PGB trekkingsrechten

82 86 89 83 83
5. Korting rijk Meicirculaire 2023: Eigen bijdrage Wmo 0 0 0 581 562

Subtotaal eigen ombuigingen / taakstellingen van het rijk

408

557

561

1.136

1.117

Bijstelling bij Najaarsbericht 2023 (realisatie c.q. verwerken nadeel niet realisatie) / betreft 1. jeugdzorg

-274

 

 

 

 

Totaal  resterende taakstelling  ("eigen")   ombuigingen en kortingen rijk

134

557

561

1.136

1.117

Bovenstaande posten 1 tot en met 5 worden hierna verder toegelicht.

1. Beheersmaatregelen jeugdzorg
Zowel eind 2019 als in 2020 zijn beheersmaatregelen voor de kosten Jeugdzorg als taakstelling opgenomen in de meerjaren begroting. Een aantal daarvan is gerealiseerd en enkele zijn niet gerealiseerd. In totaal is de oorspronkelijk taakstelling bij het Voorjaarsbericht 2023 voor de jaren 2024 en verder met € 1.085.000 verlaagd. De resterende ombuigingstaakstelling jeugdzorg kwam daarmee voor 2023 uit op € 274.000 en voor 2024 en volgende jaren op € 300.000 per jaar.
Op basis van de laatst ontvangen prognose van Hart van Brabant wordt in dit Najaarsbericht voorgesteld om de ombuiging van € 274.000 te realiseren voor het jaar 2023 (zie voorstel NJB23/6.03). 
Voor de meerjarenbegroting laten we de ombuiging (van € 300.000) staan. Zoals in het raadsvoorstel van juni 2023 over de implementatie van de Koers Sociaal Domein en de Kadernota 2024 is aangegeven, wordt er voor de Kadernota 2025 integraal in beeld gebracht wat er in de meerjarenbegroting nodig is

2. Beheersmaatregelen Wet maatschappelijke ontwikkeling (Wmo) 
In 2020 zijn beheersmaatregelen Wmo in de begroting als taakstelling opgenomen. Een aantal daarvan is gerealiseerd en enkele zijn niet gerealiseerd. De resterende ombuiging Wmo bedraagt voor 2023 € 25.000 en voor 2024 en verder nog € 130.000 per jaar.

3. Korting Rijk bij Meicirculaire 2022 algemene uitkering: valpreventie ouderen
Het kabinet heeft in het Coalitieakkoord 2022 valpreventie als kostenbesparende preventiemaatregel opgenomen. Valpreventie draagt bij aan gezond ouder worden en leidt tot netto besparingen in de domeinen Zvw en Wlz. De maatregelen die nodig zijn voor implementatie worden komende periode met alle relevante stakeholders, zo ook de gemeenten, uitgewerkt. Voor de begroting 2023 leidt tot een taakstellende besparing vanuit het gemeentefonds: voor Waalwijk van € 27.000 in 2023,  € 41.000 in 2024, daarna € 44.000 per jaar.
Vanuit het budget op product 634 Maatwerk dienstverlening 18+ (WMO) zal gemonitord worden of en zo ja, in hoeverre deze taakstelling vanuit het rijk haalbaar is.

4. Korting Rijk bij Septembercirculaire 2022 algemene uitkering: SVB PGB trekkingsrechten
Bij de Septembercirculaire 2022 van de algemene uitkering heeft het rijk aan gemeenten een korting opgelegd voor SVB PGB (Persoonsgebonden Budget) trekkingsrechten. Voor Waalwijk gaat het om een bedrag van € 82.000 in 2023, € 86.000 in 2024, € 89.000 in 2025 en € 83.000 in 2026 en verder. Vanuit het budget op product 634 Maatwerk dienstverlening 18+ (WMO) zal gemonitord worden of en zo ja, in hoeverre deze taakstellingen vanuit het rijk haalbaar is.
Deze structurele uitname uit het gemeentefonds (met ingang van 2023) is een gevolg van een overeenkomst tussen de VNG en het ministerie van VWS ter compensatie van de uitvoeringskosten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Gezien de onzekerheid over de kostenontwikkeling evalueren de VNG en het ministerie van VWS deze afspraak na vier jaar (dus in 2026), op basis van de werkelijke uitvoeringskosten van de SVB voor de Jeugdwet en de Wmo. Op basis van de evaluatie kan besloten worden om de structurele uitname uit het gemeentefonds naar boven of naar beneden bij te stellen.

5. Korting Rijk bij Meicirculaire 2023 algemene uitkering: eigen bijdrage Wmo
Bij de Meicirculaire 2022 is in de algemene uitkering vanuit een rijk aan gemeenten met ingang van 2025 een korting opgelegd door een nog door het rijk opnieuw in te voeren inkomensafhankelijke bijdrage voor Hulp bij het Huishouden (HbH) . Bij de Meicirculaire 2023 is deze korting door het rijk weer terug gedraaid. In plaats daarvan wordt de inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo heringevoerd. Anders dan beoogd in het Coalitieakkoord van het rijk verdwijnt het abonnementstarief niet alleen voor de huishoudelijke hulp, maar voor alle Wmo-voorzieningen waarop het abonnementstarief nu van toepassing is. Hiervoor wordt een wetsvoorstel voorbereid. Voor het invoeren van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage wordt een structurele taakstellende besparing opgenomen van € 581.000 in 2026 en € 562.000 in verdere jaren.

Stand van zaken overige ombuigingen

Terug naar navigatie - Stand van zaken overige ombuigingen

In het Voorjaarsbericht 2020 is geconstateerd dat we, evenals veel andere gemeenten in onze regio en in de rest van Nederland, te maken hebben met tekorten op de begroting. 
Bij de Actualisering Begroting 2021 (raad 10 november 2020) is een evenwichtig pakket aan ombuigingsmaatregelen vastgesteld. Van die ombuigingen resteren er nu nog 2:

Bedragen x  € 1.000            

2023

2024

2025

2026

2027

Vervallen functie sluiswachter (i.r.t. insteekhaven)

0 0 0 107 107

Bezuiniging subsidie Den Bolder

0 0 34 34 34

Totaal    

0

0

34

141

141

=> Vervallen functie sluiswachter (i.r.t. insteekhaven)
Bij de actualisering van de begroting 2021 is onder categorie 5.1. Ombuiging organisatie opgenomen: O.005 | Vervallen functie sluiswachter (2fte):
Door de komst van de insteekhaven en de verhuizing van de zand- en grindhandel zal het gebruik van de sluis en daarmee het aantal schuttingen sterk afnemen. Dit gering aantal schuttingen kan dan op oproep worden uitgevoerd en daarmee kan ingaande 2026  € 107.000 op vaste formatie worden bezuinigd. De kosten voor de oproepen kunnen doorbelast worden aan de afnemer/schipper.

=> Bezuiniging subsidie Den Bolder
In 2021 is besloten op structurele basis jaarlijks vanaf 2023 € 50.000 te bezuinigen op de subsidie aan SCC Den Bolder in Waspik, waarvan € 16.500 structureel is gerealiseerd. 
In de Kadernota 2024 is opgenomen om de restant-bezuiniging van € 33.500  voor 2024 - voorlopig - op te schorten. Er is nog geen nieuw beleid voor de ontmoetingsvoorzieningen (waaronder SCC Den Bolder) geformuleerd. Dit beleid moet aansluiten bij de door de raad vastgestelde Koers Sociaal Domein en het nog vast te stellen WMO-beleidsplan 2023-2026. Omdat we nu nog niet weten welke ontmoetingsvoorzieningen welke rollen, taken en functies gaan krijgen in dit nieuwe beleid is het niet logisch nu de destijds voorgenomen bezuiniging op SSC Den Bolder voor dit deel door te voeren.

Budgetoverhevelingen

Terug naar navigatie - Budgetoverhevelingen

Stand van zaken overhevelingen 2022 naar 2023
In de jaarrekening 2022 is een overzicht opgenomen met de werkelijk over te hevelen bedragen die horen bij de voorstellen tot overheveling van 2022 naar 2023. Tot die overhevelingen is bij het vaststellen van het Najaarsbericht 2022 al door de raad besloten, alleen de bedragen kunnen bij de jaarrekening dus afwijken. Verder zijn er bij de Decembercirculaire 2022 in 2022 gelden vanuit het rijk aan de algemene uitkering toegevoegd, die pas in 2023 tot bestedingen gaan leiden. Bij de jaarrekening 2022 is voor deze posten via de resultaatbestemming voorgesteld om ook deze posten over te hevelen. Grootste post hiervan is € 1.324.000 voor de in 2023 uit te keren energietoeslag.

Link naar jaarrekening 2022:          Budgetoverhevelingen 2022 naar 2023 jaarrekening 2022 
Link naar Najaarsbericht 2022:     budgetoverhevelingen-2022-naar-2023

In hoofdstuk 5 van dit Najaarsbericht 2023 is de stand van zaken van de overhevelingen van 2022 nar 2023 nader er toegelicht.

Voorstellen tot overheveling van budgetten 2023 naar 2024
Daarna worden in hoofdstuk 5 de voorstellen tot (nieuwe) overhevelingen van budgetten van 2023 naar 2024 toegelicht, waarvan een deel via de exploitatie en een deel via reserves of voorzieningen loopt. Totaal zijn de nieuwe overhevelingen van 2023 naar 2024 € 1.929.000, bestaande uit € 811.000 via de exploitatie en € 1.118.000 gerelateerd aan reserves en voorzieningen. Voorstel is nu akkoord te gaan met deze overhevelingen en om van deze overhevelingen van 2023 naar 2024 bij de jaarrekening 2023 de precieze hoogte van de werkelijk over te hevelen budgetten te bepalen.