Schets van de strategische opgaven en ontwikkelingen
We staan voor een complexe reeks uitdagingen die de basis van ons welzijn en de toekomst van onze planeet beïnvloeden. Maatschappelijke onrust, voortkomend uit sociale, economische en politieke spanningen, dwingt ons tot reflectie en actie. De klimaatopgave vereist drastische maatregelen om de impact van menselijke activiteiten op het milieu te verminderen. Er is een groot tekort aan woningen en dit tekort groeit. Duurzame verstedelijking vraagt om slimme stadsplanning en ecologisch verantwoorde ontwikkelingen. Tegelijkertijd investeren we in het welzijn, de sociale veerkracht én samenredzaamheid van onze inwoners. We pakken sociale tweedeling of veeldeling aan om gelijkheid en inclusiviteit te bevorderen. Het balanceren van deze kritieke kwesties vereist gezamenlijke inspanningen en nieuwe oplossingen voor onze toekomst.
De gemeente Waalwijk staat voor grote opgaven, zowel in de fysieke leefomgeving als in de gemeenschap. En dat zijn soms ook twee kanten van dezelfde medaille; investeringen in de fysieke leefomgeving en investeringen in het sociaal domein versterken elkaar. Samen zorgen zij ervoor dat we Waalwijk, Sprang-Capelle en Waspik leefbaar en aantrekkelijk houden voor onze inwoners. En dat doen we niet alleen, maar juist samen met onze inwoners, ondernemers, verenigingen en maatschappelijke en bestuurlijke partners.
1. Vitale Stad - Samen werken aan een aantrekkelijke leefomgeving
Er zijn een aantal forse opgaven in de fysieke leefomgeving, terwijl de ruimte schaars is. Niet alles kan overal en niet alles kan tegelijkertijd. De focus voor 2025 en verder ligt daarom op een aantal opgaven.
Duurzame verstedelijking
Waalwijk is een middelgrote gemeente, met een bovenlokaal voorzieningenaanbod. Deze voorzieningen zijn belangrijk voor de leefbaarheid in Waalwijk, Sprang-Capelle en Waspik, daarom willen we deze zoveel mogelijk behouden. Hiervoor is het belangrijk om een schaalsprong te maken. We willen groeien in het aantal inwoners, we moeten (betaalbare) woningen bouwen en we creëren een nieuw stedelijk interactiemilieu. We bouwen zoveel mogelijk rondom bestaande voorzieningen, zodat het draagvlak daarvoor groeit. Dat doen we met partners, zoals Casade en marktpartijen. De binnenstad speelt een belangrijke sociale en economische rol; het is de plek waar mensen samenkomen en elkaar ontmoeten. We moeten daarom de binnenstad als basis voor deze groei en als belangrijke voorziening blijvend versterken. In 2025 gaan we verder met de herontwikkeling van De Els en bouwen we woningen in alle kernen.
Mobiliteit
Mobiliteit verandert. We geven meer ruimte aan fietsers en wandelaars, zeker in de dorpen en stad. We blijven ook werken aan de realisatie van een hoogwaardig OV-systeem en het creëren aan stevige stedelijke knooppunten rond OV-locaties. Dit is nodig om de bereikbaarheid van de gemeente te versterken, maar op de lange termijn noodzakelijk om nog te kunnen blijven groeien. Voor 2025 en 2026 reserveren we middelen om hub-locaties te onderzoeken. Tegelijkertijd gaan we ook door met het reguliere onderhoud van wegen, groen en water, waarvoor door stijgende prijzen aanvullende middelen noodzakelijk zijn.
Economie
Wonen en werken zijn beter met elkaar verbonden. We willen de barrière die de A59 vormt fysiek en mentaal verzachten. We ontwikkelen het bedrijventerrein Haven Acht – Oost afronding. Daarbij kijken we niet alleen naar een zo hoog mogelijke opbrengst per kavel. De ontwikkeling van het werken moet meer bijdragen aan de bestaande stad en haar inwoners. Bij uitgifte kijken we daarom naar het aspect van ‘brede welvaart’. Hiervoor stellen we nieuwe uitgifte en selectiecriteria op.
Duurzame verstedelijking
Binnen verstedelijking is duurzaamheid in de volle breedte een randvoorwaarde. We zetten bij herontwikkeling in op klimaatadaptieve maatregelen, door onder meer water beter vast te houden en bij herinrichtingen meer groen terug te brengen dan er is. Omdat olie- en gas een beperkte toekomst hebben, werken we aan een energie- en warmtetransitie. Daarvoor zetten we onder meer stappen voor het plaatsen van windmolens, met lokaal eigendom. Duurzame verstedelijking moet bijdragen aan het waarborgen en vergroten van de brede welvaart en de leefbaarheid in de stad. En hier gaan we de komende jaren ook in investeren. De brede welvaart-score verandert daarmee echter niet van de ene dag op de andere; dat is een meerjarig proces waar we hard aan werken.
2. Mens en Samenleving - Aanpakken van sociale veeldeling en investeren in samen redzaam
We constateren dat de sociale twee- of veeldeling in Nederland toeneemt. Het college erkent dat dit ook in Waalwijk een probleem is. Er zijn inwoners die zich aan het einde van de maand afvragen op welke manier zij hun rekeningen kunnen betalen. Inwoners, bedrijven en organisaties voelen nog steeds gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de inflatie. Daarom reserveren we ook in 2025 weer bijna € 70 miljoen euro voor het sociaal domein, ruim € 20 miljoen euro voor sport, cultuur en recreatie en nog eens bijna € 15 miljoen euro voor volksgezondheid.
In ons beleid zetten we de komende jaren in op alle kwetsbare inwoners van 0 tot 100 jaar. In de uitwerking daarvan zijn we gericht op het vergroten van herstel en sociale veerkracht. Bij sociale veerkracht gaat het over het hebben van voldoende hulpbronnen. Welke hulpbronnen mensen nodig hebben is afhankelijk van hun eigen behoefte en hun problematiek. Om dit te bereiken gaan we met behulp van de Koers Sociaal Domein de sociale basis versterken en samenredzaamheid stimuleren.
In 2025 gaan we verder met de uitrol van de invoering van deze koers:
- Met het implementatieplan ‘Samen Redzaam’ geven we uitvoering aan de transformatie van het sociaal domein, en die is hard nodig, want ondanks alle inspanningen van de afgelopen jaren nemen de zorgvragen van onze inwoners toe, worden problemen complexer en zijn er onvoldoende mensen om de zorg uit te voeren.
- Het moet anders, en dat kan ook: door nóg meer gebruik te maken van de kracht van onze inwoners, en door dingen anders te organiseren, slimmer, dichterbij én samen met onze inwoners en onze partners.
- Samen Redzaam richt zich op de beweging van zorg met een indicatie naar samenredzaamheid van inwoners en gemeenschappen. Op hoofdlijnen gaat het over:
o We versterken de sociale basis: we doen hier erg veel, is dat allemaal écht nodig?
o We investeren in de indicatievrije ondersteuning: we ondersteunen inwoners sneller, dichterbij, laagdrempelig zonder hen afhankelijk te maken van een hulpverlener.
o Voor die zorg waarbij een indicatie écht nodig is, richten we de indicatiestelling zo efficiënt mogelijk in.
3. Bedrijfsvoering – de basis op orde
Om alle uitdagingen en opgaven waarvoor we staan op een goede manier te ondersteunen is een stevig fundament op het gebied van bedrijfsvoering essentieel. We constateren dat bedrijfsvoering al langere tijd “krap in het jasje” zit. Huidige systemen, capaciteit en processen zijn onvoldoende ingericht om mee te bewegen met de uitdagingen die er zijn. Dit speelt bij veel Nederlandse gemeenten.
Om de uitdagingen die er liggen goed te ondersteunen gaan we aan de slag met verbeteringen. Hiervoor brengen we de huidige conditie van de bedrijfsvoering in kaart en we bepalen welke verbeteringen noodzakelijk zijn. Ook gaan we aan de slag met leidende principes voor bedrijfsvoering die bepalend zijn voor hetgeen we doen. Belangrijke kernwoorden zullen daarbij van reactief naar proactief, van produceren van P&C producten naar continu weten, maar ook afspraak is afspraak. Deze leidende principes zullen in 2025 worden vertaald naar een uitvoeringsplan waarmee we bedrijfsvoering en dienstverlening meer wendbaar zullen maken.
De concrete inzet op bedrijfsvoering en de leidende principes passen binnen de overkoepelende organisatieontwikkeling die mede vormt krijgt via de organisatiekoers en de wijziging van de organisatiestructuur.