Samen met de Bedrijveninvesteringszone Waalwijk Centrum (BIZ) en andere stakeholders hebben we in 2022 op veel terreinen vooruitgang geboekt. Het centrum compacter maken en (overbodige) winkelmeters door transformatie uit de markt nemen is inmiddels zichtbaar goed op gang. De energie die het programma in de een-loketfunctie voor nieuwe initiatieven en de (opvolgende) projectcoördinatie voor grotere/complexe locaties steekt werpt zijn vruchten af.
Het aantal winkelmeters neemt langzaam maar gestaag verder af richting streefwaarde. De totale leegstand gemeten naar m2 is tegelijkertijd (toch) licht toegenomen, zoals blijkt uit de indicatoren 9001 tot en met 9003. Dat laatste heeft onder meer te maken met langdurige(r) leegstand in (delen van) De Els. Voor de meeste nog leegstaande panden buiten De Els zijn al transformatieplannen vergund of in aanvraag.
In De Els zelf heeft de leegstand, deels bewust door stakeholders in stand gehouden om mogelijke herontwikkeling te kunnen faciliteren, momenteel een negatief effect op de verblijfskwaliteit en aantrekkelijkheid als vestigingslocatie. Een situatie die in deze fase van een planontwikkeling helaas niet te voorkomen is, maar in het belang van zowel het winkelcentrum zelf als de binnenstad als geheel niet te lang mag/kan voortduren.
Daarom is in de tweede helft van het jaar samen met de ontwikkelende partijen hard gewerkt aan een ruimtelijk en programmatisch kader voor een integrale herontwikkeling van het stedenbouwkundig quadrant waarin De Els is gelegen. In Q4 zijn in dat kader een samenwerkingsovereenkomst (SOK) tussen betrokken partijen en twee concrete aanvragen voor rijkssubsidie in voorbereiding genomen. De subsidieaanvragen zullen afhankelijk van de onderscheiden regelingen begin en medio 2023 kunnen worden ingediend. De begin 2023 te sluiten SOK zal de rollen en verantwoordelijkheden vastleggen van een in 2023 af te ronden finaal haalbaarheidsonderzoek. Het ruimtelijk programmatisch kader gaat onder meer uit van de bouw van ca. 350 woningen, (her)positioneren van supermarkten (IND 9005), realisatie van een nieuwe entree aan de mr. Van Coothstraat en de bouw van een parkeergarage met een capaciteit van ca. 500 plaatsen. Een en ander is integraal gekoppeld aan het door Palmbout opgestelde Masterplan zoals dat door de raad is vastgesteld. Ook de provincie Noord Brabant zal in het kader van verstedelijking met ons gaan samenwerken rond deze gebiedsontwikkeling. Naar verwachting zal daarover begin 2023 een overeenkomst worden gesloten.
De transformatie van leegstand naar wonen is met name in de uitlopers van het winkelgebied – in de centrumvisie bestempeld tot ‘gemengd centrummilieu’ en ‘centrumstedelijk wonen’– goed zichtbaar. Er wordt op verschillende plekken tegelijk gebouwd. Als we daarbij meenemen dat voor het merendeel van de nog leegstaande winkelpanden in de Stationsstraat, vooral tussen Irenestraat en Unnaplein, en in de Grotestraat ook concrete transformatieplannen voorliggen of al vergund zijn, wordt het nieuwe compacte winkelrondje al herkenbaar. Binnen het CBS gebied ‘centrum’ waren tot verleden jaar ruim 200 woningen toegevoegd, waarvan een fors deel gerealiseerd door verbouwing van lege winkels naar woningen. Dat is in 2022 verder opgelopen tot circa 350.
Op basis van de visie Hart van de Stad is flink geïnvesteerd in (verblijfs)kwaliteit, functie en verduurzaming van het openbaar gebied. De volledige herinrichting van Markt en Raadhuisplein is dit jaar opgeleverd. Rondom de pleinen zijn tevens het Schoenenkwartier en een nieuwe horecazaak geopend. Een boost voor de binnenstad zoals ook duidelijk blijkt uit de reactie van bezoekers.
Dit opwaarderen en verduurzamen van de omgeving rond het Krophollercomplex wordt gecompleteerd door het realiseren van een nieuwe centrumentree. Het ontwerp daarvoor is vastgesteld en de benodigde financiële middelen zijn gezekerd. Aan de nieuwe doorsteek zullen 19 (naar verwachting eind 2024 op te leveren) nieuwe woningen worden gerealiseerd waarvoor het bestemmingsplan eind 2022 is vastgesteld. De ten noorden van de Winterdijk gelegen eerste fase van de nieuwe doorsteek (inclusief brug) zal Q1 2023 worden gerealiseerd. De rest aansluitend op de bouwactiviteiten. Het realiseren van een groene tegenhanger voor het meer versteende zuidelijke deel van het centrum is daarmee geankerd. Een gebied dat qua functie en verblijfswaarde met nieuw elan zijn rol als een van de motoren voor het centrum blijft vervullen en de Taxandriaweg beter met de binnenstad gaat verbinden.
Met ingang van 1 januari 2022 zijn alle ondernemers en vastgoedeigenaren in het gebied verenigd in één organisatie, De Bedrijveninvesteringszone Waalwijk Centrum (BIZ). Daarmee is een belangrijke doelstelling binnen het programma (IND9006) gerealiseerd. Een solide basis voor het in de toekomst verder uitbouwen van de samenwerking en behaalde resultaten op allerlei gebied. Volop Waalwijk en het project Wet Blue zijn in de BIZ geïntegreerd en staan zo op eigen benen. Onder de vlag van de BIZ is tevens een afzonderlijke stichting gevormd voor het organiseren van evenementen. Met de uitvoering van haar eerste jaarprogramma zitten ook de evenementen weer in de lift.
Onder cofinanciering van planvorming en realisatie is samen met de BIZ een basisplan voor klimaatadaptief vergroenen/verbeteren van de verblijfskwaliteit van het openbaar gebied in de binnenstad opgesteld. Dit project onder de naam centrumupgrade legt de basis voor een meerjarenaanpak van de verstening. De eerste circa zes ingrepen zullen in Q1 van 2023 worden gerealiseerd.
De bezoekersaantallen (IND 9007) weerspiegelen de effecten van dit alles gevoelsmatig nog niet echt. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat de telling door Locatus slechts een momentopname betreft die al twee jaar sterk is beïnvloed door de beperkingen als gevolg van de COVID-pandemie, nu opgevolgd door een uitzonderlijk hoge inflatie. De cijfers laten desondanks een (bescheiden) opgaande lijn richting pre-COVID aantallen zien.
Hoewel de marktomstandigheden ongunstig zijn gebleven voor nieuwvestiging op het gebied van leer-retail en/of ambacht hebben we op dit thema (B20|9.033) anderszins wel vooruitgang geboekt. Het Schoenenkwartier is open voor publiek en stevig op weg om met de BIZ en het bedrijfsleven het thema op de kaart te zetten. Dat is bijvoorbeeld in de nieuwe inrichting van het openbaar gebied in hartje Waalwijk al duidelijk zichtbaar.
Wat we in 2022 nog niet hebben gedaan is het oppakken van het streven om meer (verblijfs)horeca of andere publieksgerichte functies te krijgen in het Krophollercomplex. We gaan daar begin 2023 weer concreet mee aan de slag.
