NJB25|6.06 Effecten Jeugdhulp regio

De tweede regionale prognose Jeugdhulp 2025 laat voor Waalwijk een nadelige afwijking van circa € 1,2 miljoen zien ten opzichte van de laatst bijgestelde gemeentebegroting. Deze afwijking komt voort uit autonome ontwikkelingen binnen de regionale begroting van de Regio Hart van Brabant. 

Voor 2025 bedraagt het feitelijke nadelige effect € 386.000, mede doordat er over 2024 een terugontvangst van € 867.226 plaatsvindt. Deze terugontvangst volgt uit de regionale afrekening, die pas na de jaarrekening 2024 (Waalwijk) beschikbaar kwam. Eerder was nog onduidelijk in hoeverre deze correctie zou worden verwerkt in de begrotingswijzigingen voor 2025; in het najaar is dit inmiddels definitief geworden. De terugontvangst is ontstaan doordat in de derde prognose 2024 is uitgegaan van een te hoog volume in segment 4 en het aandeel in segment 1 (taakstellend budget) is pas na werkelijk gebruik per gemeente afgerekend en komt voor Waalwijk positief uit. Hierdoor resteert voor 2025 een nadelige afwijking van € 386.000 (€ 1.253.000 minus € 867.000).

De eerste prognose 2025 (bekend na het voorjaarsbericht en met cijfers tot en met april) wees al op een mogelijke overschrijding, maar gaf nog een beperkt beeld. Op basis van signalen van Crossroads (segment 1) leek toen sprake van een lagere instroom in de hoog specialistische jeugdhulp, waardoor ruimte werd voorzien om stijgende kosten in andere segmenten te dekken. Dit bleek echter een te vroeg signaal: veel toewijzingen waren nog in voorbereiding. De tweede prognose (cijfers tot en met augustus) toont aan dat de instroom in segment 1 alsnog op het begrote niveau ligt, terwijl de overschrijdingen in segment 2 (pleegzorg, gezins- en fasehuizen) en segment 4 (begeleiding en behandeling) zich verder hebben doorgezet. Gezamenlijk leiden deze tot een tekort van circa € 1,2 miljoen (ongeveer 7,2 % van het totale jeugdhulpbudget van € 17,4 miljoen). Regionaal betreft dit een afwijking van € 10,3 miljoen ten opzichte van de regionale begroting Jeugdhulp.  

De hogere lasten hangen vooral samen met meer verblijfstrajecten, hogere tarieven en een toename van intensieve begeleiding en behandeling. Binnen segment 2 stijgen de aantallen in fasehuizen en kleinschalige woonvormen. Dit is inhoudelijk gezien een wenselijke ontwikkeling. In de afgelopen jaren is gezocht naar meer uitbreiding van deze woonvormen. Eind 2024 is gestart met een aantal verblijflocaties die in de loop van 2025 zijn ingevuld. Binnen segment 4 worden duurdere en langere trajecten ingezet, mede door doorplaatsingen vanuit segment 1. Waar de regio nog voornamelijk uitgaat van bestaande, zwaardere trajecten, heeft Waalwijk al eerder de stap gezet naar lichte en preventieve ondersteuning binnen de sociale basis. Het SLT Jeug (voorheen team jeugd- en gezin) pakt nieuwe hulpvragen zelf op en verwijst waar mogelijk naar lichtere vormen van zorg. Deze aanpak heeft al een dempende werking op de instroom van nieuwe indicaties, maar het effect daarvan is in de regionale cijfers nog niet zichtbaar. De stijging is daarmee niet het gevolg van lokaal beleid, maar van autonome ontwikkelingen.  

Eerder, bij het Voorjaarsbericht 2025, is al een begrotingswijziging van € 1,2 miljoen verwerkt op basis van de regionale aanpassing van segment 1 (Crossroads). De nu vastgestelde overschrijding betreft een nieuwe ontwikkeling in de overige segmenten. De meerkosten van € 1,2 miljoen worden als financiële afwijking opgenomen in dit Najaarsbericht. Later dit jaar volgt nog een derde regionale prognose, die als basis zal dienen voor de jaarrekening 2025. De raad is voorafgaand aan de behandeling van dit Najaarsbericht separaat geïnformeerd via een raadsinformatiebrief. 

Zoals eerder toegelicht in de raadsinformatiebrief over de doorontwikkeling van het jeugdzorglandschap, werkt de gemeente Waalwijk in regioverband samen met gemeenten en zorgpartners/maatschappelijke partners aan de ontwikkeling van een toekomstbestendig jeugdstelsel. Doel is een duurzame inrichting waarin meer veelvoorkomende hulp lokaal wordt geboden via de Stevige Lokale Teams terwijl specialistische zorg regionaal wordt georganiseerd.  

Om de geconstateerde meerkosten van circa € 1,2 miljoen in 2025 op te vangen, wordt voorgesteld de begroting voor Jeugdhulp structureel bij te stellen, zodat deze aansluit bij de tweede regionale prognose. Hiernaast ook de terugontvangst van de bijdrage 2024 in het begrotingsjaar 2025 bij te stellen met € 867.000. Tegelijk blijft Waalwijk lokaal inzetten op structurele beheersing van de jeugdhulpkosten door verdere versterking van het SLT Jeugd en de vorming van het SLT Volwassenen en de wijkteams, dat gericht is op indicatievrije, tijdige en lichte ondersteuning binnen de sociale basis. Deze aanpak draagt bij aan de beweging naar een toekomstbestendig, samenhangend en betaalbaar jeugdhulpstelsel, al zullen de financiële effecten hiervan pas in de loop van 2026 zichtbaar worden.